Borsa İstanbul katılım endeksinin piyasa faiz oranları ile ilişkisi ve performansının analizi

Abstract

Konvansiyonel finansın, baskın olarak bankacılık faaliyetleri üzerine konumlandırılması gibi hali hazırda İslami finans uygulamaları İslami bankacılık formatı üzerinden yürümektedir. İslami finansı bankacılık formatından çıkaracak, onu faiz oranlarına bağımlılıktan kurtaracak, borca dayalı finansmanın hakimiyetini azaltacak en önemli mekanizma ortaklık mekanizmasıdır. Ortaklık mekanizmasının en iyi gerçekleştirileceği alanlardan biri de hisse senedi piyasasıdır. Hisse senetleri bir şirketin ortaklık payını temsil etmekte, onun kârına ve zararına ortak olmayı ifade etmektedir. Borsalarda işlem gören, faaliyetleri meşru olan ve faize dayalı borçları belirli oranı aşmayan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan İslami endeksler, ortaklığa dayalı finansın faiz oranlarından ne derecede bağımsız olacağı ve konvansiyonel finanstan ne derecede farklılaşacağını gösterecektir. Bu çalışmanın amacı İslami endekslerin faiz oranları ile olan ilişkisini tespit etmek ve bu endekslerin getiri ve volatilite performansını değerlendirmektir. Bu kapsamda Türkiye'de 2011 yılında yayınlanmaya başlayan Katılım Endeksi ampirik bir analize tabi tutulmuştur. Bu kapsamda Katılım Endeksi ile piyasa faiz oranları arasında; korelasyon analizi, eşbütünleşme testi ve nedensellik analizi yapılmıştır. Bu analizler yapılırken sonuçların daha iyi yorumlanması açısından aynı analizler BIST100 endeksi ile piyasa faiz oranları arasında da uygulanmıştır. BIST100 endeksinin seçilmiş olmasının nedeni bu endeksin Borsa İstanbul'un benchmark endeksi olması ve bu endekse alınan şirketlerin herhangi bir Şer'i eleme kriterine tabi tutulmamasıdır. Son olarak Katılım Endeksi, getiri oranı ve volatilite performansı bakımından BIST100 endeksiyle ve diğer bazı yatırım araçları ile karşılaştırılmıştır. Çalışmada şu sonuçlara ulaşılmıştır: • Korelasyon analizi sonucunda Katılım Endeksi ile piyasa faiz oranları arasında, BIST100 ve piyasa faiz oranları arasındaki korelasyondan daha düşük bir korelasyon tespit edilmiştir. • Eşbütünleşme testi sonuçlarına göre Katılım Endeksi ile piyasa faiz oranları arasında herhangi bir eşbütünleşme ilişkisine rastlanmazken BIST100 endeksi ile piyasa faiz oranları arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. • Nedensellik testi sonuçlarına göre Katılım Endeksi ile piyasa faiz oranları arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanmazken BIST100 endeksi ile piyasa faiz oranları arasında nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir

Islamic finance implementations are positioned predominantly on banking activities just as in conventional finance. Partnership mechanism is the most important mechanism enabling Islamic finance to divert it from banking, to brake off it dependence on interest rates and to reduce the dominance of debt-based finance. One of the areas that partnership mechanism can be executed to a great extent is stock market. Shares of stocks represent ownership shares of a firm and hence the holders have a share in profits and losses. Islamic indices comprise of stocks of companies whose activities are shariah compliant and whose interest earnings do not exceed certain percentage in total revenue The performance of the stocks of the companies covered in Islamic indices can be taken as signal to what extent participatory finance can be independent of interest rates and can differentiate itself from conventional finance. Using Participation Index launched in 2011, this study aims to determine whether Islamic indices and market interest rates are linked and to evaluate the performance of return and volatility of these indices. Correlation analysis, cointegration test and causality analysis have been carried out to see the link between the Participation Index and market interest rates. The link between BIST100 index and market interest rates has been investigated using same analyses so that we can better evaluate the findings. There are two reasons behind the selection of BIST100 index. The first one is this index is the benchmark index and the second is the BIST100 index does not require shariah compliance. This study also compares Participation Index return rates and volatility with those of the BIST100 index and of some other investment instruments. The findings of the study are as follows: • The correlation between participation index and market interest rates is weaker when compared with that between BIST100 index and market interest rates. • The BIST100 index and market interest rates are cointegrated. The study finds no evidence of cointegration between the Participation index and market interest rates. • While there exists no causality between participation index and market interest rates, there is causality between BIST100 index and market interest rates.