Mecmûa-i eş'âr (Houghton Ktp. Ms Turk 59) inceleme-karşılaştırmalı metin

Abstract

Divan Şiiri, Divan Edebiyatı, Saray Edebiyatı olarak da adlandırılan Klasik Türk Edebiyatı kökleri kadim Türk kültürüne bağlı, Arap ve Fars edebiyatlarıyla zenginleşmiş Türk Edebiyatı‟nın büyük bir koludur. Türk şairleri, şiirlerini divan veya cönk denen defterlerde toplamıştır fakat pek çok şair, şiirlerini bir kitapta toplayamadan ölmüş veya bazı şiirleri çeşitli sebeplerden kitaplarında yer bulmamıştır. Bu şekilde şairlerin divanlarında bulunmayan eserlerine onların kayıp hazinesi diyebiliriz. Pek çok türü olan mecmûalardan şiir mecmûaları, şiirin kayıp hazine sandıklarıdır. Şiir mecmûaları, yazıldıkları dönemin şiir zevkini, şairlerin popülaritesini yansıtan bir çeşit antolojidir. Divanı olmayan şairlerin eserlerini veya meşhur şairlerin divanlarına girmeyen şiirlerini kayıt altına almaları sebebiyle edebiyat tarihi açısından son derece önemlidirler. Üzerinde çalıştığımız el yazması eser Harvard Üniversitesi, Houghton Kütüphanesi Türkçe Yazmalar 59 numarada kayıtlıdır. Bu mecmûa 17. asırda kaleme alınmış, içinde hem Âşık Edebiyatı hem Divan Edebiyatı örnekleri bulunduran 93 yapraklı bir eserdir. Farklı hattatlar tarafından farklı zamanlarda vücuda gelmiş bu eserde 147 şairin 595 şiiri bulunmaktadır. İncelenen mecmûa, divan şiiri ve âşık edebiyatına ait muhtelif nazım şekillerini ihtiva etmesi yönüyle ayrı bir öneme sahiptir. Eseri transkripsiyon harflerine aktardık. Mecmûa tasnif şablonu ile her şiirin şairini, ilk beyit ya da bendini, şiir ve varak numarasını verdik. Ayrıca mecmûada yer alan şiirleri ulaşabildiğimiz divanlardaki halleriyle karşılaştırıp, belirgin farklılıkları ortaya koyduk. günümüz okuyucu ve araştırmacılarının hizmetine sunduk. Çalışmamızda keşfettiğimiz pek çok yeni şiir ve şairin edebiyat tarihi ve ilim dünyasına faydalı olacağını ümit ediyoruz. Anahtar Kelimeler: Mecmûa, divan şiiri, halk şiiri, 17. asır, Houghton Kütüphanesi

Classical Turkish Literature which is also named Divan poetry, Divan literature, palace literature and based upon ancient Turkish culture is one of the considerable department of Turkish literature got richer by the virtue of Arabian and Persian literatures. Turkish poets collect their poems into a book called "divan" or "conk". However lots of them died before doing this or some of their poems are not placed in the books for some reason. This kind of poems may be called lost treasures of poets. Poetry collections are some kind of anthologies represent population of poets and poetic intellection of period they had been written in. They are enormously significant in terms of registering poems written by poets who do not have divan or poems of famous poets which are not included in their divans. Poetry collections which have many sorts are lost treasure chests of poetry. Poetry collection we studied in this thesis, containing samples from mintrel literature and Divan literature is a 93 page work which was written in 17th century. In this work, we attempt to give information about poetry collection which is registered at Harvard University, Houghton Library, Turkish Manuscripts with number 59. There are 147 poets' 595 poems in this collection which was constituted by different calligraphists. We prepared latinization of the collection and put it into service of readers and researchers. We hope that all poems and poets we discovered while studying is going to be beneficial for history of literature and science world. Key Words: poetry collections, divan poetry, folk poetry, 17th. century, Houghton Library