Bir sosyal hak olarak engellilerin eğitim hakkı Sakarya örneği

Abstract

Eğitim hakkının eşit fırsatlarla herkes tarafından kullanılması oldukça önemlidir. Dezavantajlı kişi ve grupların da herkes gibi eşit fırsatlara sahip olup, temel haklardan biri olan eğitim hakkından yararlanabilmesi gerekmektedir. Ancak dezavantajlı kişi ve grupların eğitim hakkından yararlanırken bazı sorunlarla mücadele ettikleri ve yeterli eğitim hizmeti alamadıkları durumlarla karşılaşılmaktadır. Haklarını koruma ve kullanma bakımından dezavantajlı kesim olarak kabul edilen engelli bireylerin de mümkün olduğunca bağımsızlaşmalarında ve toplumsal yaşamın tüm alanlarına katılabilecek düzeyde gelişimlerinin sağlanmasında, eğitim önemli bir role sahip olacaktır. Bu denli önemli olan eğitimin, her bireye eşit bir şekilde sağlanabilmesi için devletin yaptığı ve yeni yapacağı politikalarla bu hizmeti desteklemesi zorunludur. Ülkelerin büyük bütçeler ayırdığı eğitimin kapsamı ise bütün vatandaşların yararlanmasını içeren bir düzende olmalıdır. Bu düzen içinde engellilerin konumuna bakıldığında, eğitim seviyelerinin genelde düşük olduğu görülmektedir. Ülkemizde de, engellilerin temel haklarından biri olan eğitim hakkından yeterli ölçüde faydalanamadıkları görülmektedir. Ülkemizde engelli nüfusun %6'sının hiçbir şekilde eğitim almadığı ve %36,3'ünün okur yazar olmadığı Türkiye Özürlüler Araştırması'nda belirtilmektedir. Ayrıca engellilerdeki okuryazar olmama oranı (%36,3), genel nüfusun okuryazar olmama oranından (%12,9) bir hayli fazladır. Bu durum, engelli bireylerin eğitim olanaklarından yeterince faydalanamadıklarının bir kanıtıdır. Bu araştırmanın amacı da; engellilerin eğitim hakları kapsamındaki tez çalışmalarının az oluşu sebebiyle engellilerin eğitim haklarıyla ilgili genel bilgileri açıklamak, Sakarya ilindeki engelli bireylerin ailelerinin, engellilerin eğitim haklarıyla ilgili bilgilerinin düzeyi değerlendirilerek, hem Sakarya ilindeki engelli bireylerin eğitimindeki sorunların neler olduğunu öğrenebilmek, hem de ülkemizdeki engelli bireylerin eğitimi ile ilgili genel sorunlara dair çıkarımlarda bulunma şansına sahip olmak ve bu sorunların giderilmesi için ailelerin istek ve önerileri dahilinde engellilerin eğitimi ile ilgili sorunların çözümüne yardımcı olabilmektir. Engellilerin eğitim haklarının kullanımı ile ilgili sorunların belirlenebilmesi ve bu sorunların giderilmesi amacıyla ailelerin önerilerinin öğrenilmesi için nitel araştırma yöntemi uygulanmıştır. Araştırma Sakarya ilinden, amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiş engelli bireylerin ailelerinden oluşan 50 kişinin görüşüne dayanılarak oluşturulmuştur. Engelli bireylerin ailelerinden çok sayıda veri elde edebilmek ve engelli bireylerin aileleriyle yapılan farklı görüşmelerdeki taraflılığı en aza indirebilmek için açık uçlu mülakat soruları tercih edilmiştir. Bu araştırmaya katılım gönüllülük esasına dayalıdır. Araştırmada daha fazla veri elde etmek ve engelli bireylerin ailelerinin eğitim ile ilgili sorunlarını görebilmek amacıyla yüz yüze yapılan mülakatlar sonucunda verilere ulaşılmıştır.

Being used the right to education equally by everybody is quite important. Disadvantageous people or groups should also get an even break as everybody and take advantage of education which is one of the fundamental rights. However, it is seen that the disadvantageous people or groups are confronted with problems while taking advantage of the right to education and they are not able to take an education service enough. Education will have an important role in gaining independence of disabled who are regarded as disadvantageous in terms of protecting and using their rights, and in providing their development which enables them to participate in every field of communal living. It is obligatory that such an important education, supports this service with policies the government did and will do, to be provided equally to everybody. The extent of education, which countries budget for, should be in an orderly manner enabling citizenry to benefit. Considering the situation of disabled in this order, it is seen that their education levels are generally low. Also, in our country, it is seen that disabled are not able to take advantage of the right to education, which is one of the basic rights, sufficiently. It is indicated in Turkey Disabled Survey that 6% of disabled population have never taken an education and 36,3% of them are illiterate. Besides, the rate of being illiterate of disabled is a lot more than the rate of being illiterate of the general population. This proves that the people with disabled are not able to take advantage of education opportunities sufficiently. The purpose of the research is, to explain the general information about the right to education of disabled, in consequence of the lack of thesis studies as part of the right to education of disabled; being able to find out what the problems in education of people with disabled both in Sakarya and in our country by evaluating the knowledge level of the families of disabled in Sakarya about the right to education of disabled; and being able to contribute to the solution of the problems with regard to education of disabled, within the compass of requests and suggestions of the families, for solving these problems. The qualitative research method was adopted to identify the problems of the right to education of disabled and to find out the suggestions of the families on the purpose of solving these problems. The research was formed based upon the opinions of 50 people who are composed of the families of disabled, selected with the purposive sampling technique. Open ended interview questions were preferred to acquiring data from the families of disabled and to minimizing the bias in the several meetings with the families. Attendance to this research is based on voluntariness. In the research, it was reached to the data in consequence of interviews, which were had on the purpose of acquiring more data and seeing the problems of disabled with regard to education.