İzmit Şehrinin mekansal gelişim süreci

Abstract

Teknolojinin hızlı gelişimi insanoğlunun yeryüzü hakkında daha fazla bilgi sahibi olmasını sağlamıştır. Yeryüzünü daha fazla tanıyan insan, doğal kaynaklardan da bilinçsizce ve sınırsızca yararlanmaya başlamıştır. Bu durum birçok mekânsal sorunu da beraberinde getirmiştir. Arazi kullanım kabiliyetleri dikkate alınmadan yapılan yanlış arazi kullanımı, plansız ve hızlı şehirleşmeden kaynaklanan sorunlar şehirlerde karşımıza çıkan mekânsal sorunlara en önemli örnekleri oluşturur. Artan nüfusun baskısı altındaki sınırlı doğal kaynakların en iyi şekilde değerlendirilmesi ve planlanması ise ancak doğru bir arazi kullanım yönetimi ile mümkün olabilmektedir. Bu nedenle arazi örtüsü ve kullanımı üzerinde meydana gelen değişimlerin izlenmesi geleceğe dönük yapılacak planlama çalışmaları için önem arz etmektedir. Bu çalışmada İzmit şehrinin mekânsal değişimi zamansal bir süreç içinde ortaya konmuş, arazi kullanım değişiklikleri ve şehir alanının yayılma yönü tespit edilerek, neden ve sonuçları araştırılmıştır. Böylelikle İzmit şehrinin geleceğe dönük planlanması adına önemli bir altlık oluşturulmuştur. Şehrin gelişimi belirlenirken Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri aracılığıyla geçmişten günümüze sürekli veri sağlayan Landsat uydu görüntüleri kontrollü sınıflandırma yöntemiyle analiz edilmiştir. Sonuç olarak, İzmit şehri 1985-2015 yılları arasındaki 30 yıllık süreçte 2177 ha büyüme kaydetmiştir. Bu büyüme 1211 ha tarım alanının yok olmasına neden olmuştur. Şehrin söz konusu yayılma yönlerinin kuzey, güney ve doğu eksenli olduğu tespit edilmiştir. Şehirsel gelişimin bu yönlerdeki eğiliminde etkili olan fiziki ve beşeri coğrafya faktörleri detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Rapid developments in technology allow people to gain more knowledge about earth. People, who know the earth, have unconsciously and unlimited began to benefit from natural resources. This situation has revealed many spatial problems. Some of the most important spatial problems in cities are incorrect land use that is made without any consideration of land use capability and problems resulting from unplanned and rapid urbanization. The best way to evaluate and plan limited natural resources under the pressure of a growing population is to make a proper land use management. Therefore, monitoring of changes on land cover and use is significant for prudential planning activities. In this study, the spatial changes of the city of Izmit were revealed in temporal process, land use changes and expansion direction of urban areas were detected. The reasons and consequences affecting this situation were investigated. Thus, a significant base was created for the prudential planning of the city of Izmit. Landsat satellite images, providing continuous data from past to present, were analysed by supervised classification method; RS and GIS, while determining urban growth. According to the results, an increase was recorded in urban areas up to 2177 ha between the 1985 and 2015 period. This dramatic change has resulted in the decline of 1211 ha of farmland. Another conclusion is that the expansion direction of urban areas was determined to the north, south and east. Physical and human geography factors, affecting the urban development in the given trend, were examined in detail.