Üniversite öğrencilerinin mobil uygulamaları kabulünü etkileyen faktörlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma : Sakarya Üniversitesi örneği

Abstract

1970'li yıllardan itibaren teknolojinin beraberinde getirdiği gelişim ve değişim toplumsal yapıları etkilemiş, bununla birlikte bilgi ve iletişim teknolojileri, toplumun vazgeçilmezi haline gelmiştir. Toplumun bu araçları benimsemesinin arkasında yatan sosyo-psikolojik faktörler ortaya çıkartıldığında, yaşam biçimlerine yön verecek teknolojik icatların toplum tarafından daha hızlı kabul görecek bir formda geliştirilmesi de mümkün olacaktır. Bu bağlamda bilgi ve iletişim teknolojilerinin topluma hızlı nüfuzunun arkasında yatan sebepler bilim insanları ve uygulamacılar için önemi gün geçtikçe artan bir araştırma konusudur. 21. yüzyılda insan hayatına giren mobilite kavramı, iletişim alışkanlıklarındaki köklü değişikliklerin habercisi olmuştur. İnternetin bilgiye hızlı erişim ve çevrimiçi işlemler yapma imkanları sunuyor olması bu teknolojiyi günlük yaşamın bir parçası haline getirmiş ve bireylerin İnterneti yanlarında taşıma ihtiyacı doğmuştur ve bunun neticesinde akıllı telefonlar popüler hale gelmiştir. Bu cihazları cazip kılan diğer bir faktör ise üzerlerinde çalışan mobil uygulamaların getirdiği özelliklerle akıllı telefonların kullanıcının ihtiyaçlarına uygun özelliklerle donatılması ve kullanıcının hayatını daha da kolaylaştırabilmesidir. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de gençler, teknolojik yeniliklerin ve ürünlerin en önemli hedef kitlesini oluşturmakta ve aynı zamanda teknolojinin topluma nüfuzunda büyük rol oynamaktadır. Bu nedenle yayılım paradigması teknoloji özelinde incelendiği takdirde, özellikle genç nüfusun benimseme kararını etkileyen faktörlerin aydınlatılması önem taşımaktadır. Buna bağlı olarak bu çalışma yayılım paradigmasını, günümüz toplumlarının yaşam ve iletişim alışkanlıklarının değişiminde büyük paya sahip olan mobil uygulamalar çerçevesinde, 1654 üniversite öğrencisinden elde edilen veriler neticesinde değerlendirmektedir. Araştırmanın uygulama bölümünde Ki-Kare, T-testi, açıklayıcı faktör analizi, Tek yönlü ve İki Yönlü ANOVA, korelasyon ve regresyon analizi gibi çok değişkenli analiz tekniklerinden faydalanılmıştır. Araştırma modeli oluşturulurken, Kullanımlar ve Doyumlar Yaklaşımı ve Planlı Davranış Teorisinden alınan değişkenlerle Teknoloji Kabul Modeli yeniden düzenlenmiş, sonuç olarak modelin test edilmesinde kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre, modele dahil edilen "gereksinimler" değişkeninin, mobil uygulamaların benimsenmesinde büyük rol oynadığı kanaatine varılmıştır. Ayrıca, akıllı telefon kullanıcılarının mobil uygulamaları ilk aşamada öznel normlar ve performans beklentisi faktörleri doğrultusunda benimsedikleri ve benimsemenin akıllı telefon kullanım deneyimi arttıkça pozitif yönde değiştiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Teknoloji Kabul Modeli, Mobil Uygulamalar, Üniversite Öğrencileri

Since 1970s, the development and changes in technology has influenced social structures, and information and communication technologies have become indispensable to our society. When the socio psychological factors behind the adoption of these tools are emerged, we will be able to develop favorable technological inventions, in a form which will be accepted rapidly by our community. In this context, determining the reasons behind the rapid penetration of information and communication technologies in society are an important research area for scientists as well as practitioners. In 21st century, the penetration of mobility phenomenon into human life has been the precursor of fundamental changes in our communication habits. The Internet has become a part of daily life, due to its major advantages as offering quick access to information and enabling easy online transactions; so individuals were needed to carry the Internet at hand and smart phones have become popular as a consequence. Another fact that makes these devices conspicuous is mobile applications, which equip them with the appropriate functionality that fits with users' needs and can even make life easier for users. In Turkey, as well as all over the world, young people are the most important target group of technological innovations and products, and they also play major roles in the process of technology penetration in our society. Therefore, if the diffusion paradigm examined specific to technology, it is particularly important to clarify the factors influencing the acceptance decision of young population. Hence, this study examines the diffusion paradigm in the case of mobile applications, which have a major share in change of today's societies' lives and communication habits, through the research data obtained from 1654 college students. In the methodology section of the research, multivariate analysis techniques such as Chi-square, T-test, factor analysis, one-way and two-way ANOVA, correlation and regression analysis have been used. In the research model of the study, Technology Acceptance Model is revised with variables from Uses and Gratifications Theory and Theory of Planned Behavior, consequently a reliable and valid scale is developed to test the research model. According to the analysis results, it's concluded that the "basic needs" variable of the research model plays a major role in the acceptance of mobile applications. In addition, mobile application acceptance of smartphone users is largely influenced by "subjective norms" and "performance expectancy" factors and mobile application acceptance rises as the individuals' smartphone usage experience enhances. Keywords: Technology Acceptance Model, Mobile Applications, College Students