Bir doğrudan yabancı yatırım türü olarak birleşme ve satın almaların ihracata etkisi ; Türkiye örneği

Abstract

Literatürde Doğrudan Yabancı Yatırımlar'ın (DYY) ihracata etkisi üzerine çalışmalara sıkça rastlanmaktadır. Bu çalışmada ise DYY türlerinin ayrı ayrı ele alınması gerektiği ve her bir DYY türünün makroekonomik değişkenlere farklı etkilerde bulunabileceği hipotezinden hareket edilmiştir. Bir Doğrudan Yabancı Yatırım (DYY) türü olarak Birleşme ve Satın Almalar'ın (B&S) ihracatla ilişkisi Türkiye örneğinde incelenmiştir. B&S ile ihracat arasında bir nedensellik ilişkisinin varlığını tespit etmek çalışmanın amacıdır. Bu çalışmada yabancı sermaye kavramından başlamak üzere yabancı sermaye yatırımı, doğrudan yabancı sermaye yatırımı, dolaylı yabancı sermaye yatırımı kavramları üzerinde durulmuştur. Bir doğrudan yabancı yatırım türü konu olarak ele alındığı için de doğrudan yabancı yatırımlar üzerine odaklanılmış ve doğrudan yabancı yatırımların önemi, nedenleri, belirleyici faktörleri, etkileri ve türleri ortaya konmuştur. İhracat ise tanımı, önemi, nedenleri ve yıllar itibariyle Türkiye'deki seyri yönleriyle ikinci bölümde ele alınmıştır. Ampirik bir uygulama özelliği taşıyan çalışmanın son kısmında kullanılan veriler UNCTAD, TÜİK ve OECD kaynaklarından derlenmiştir. Değişkenler için 1994-2013 döneminde Türkiye'ye ait 20 yıllık veriler milyon dolar cinsinden kullanılmıştır. Aralarındaki ilişkiler test edilmiş ve bulgular ortaya konmuştur. Bu son bölümde, bulguları daha sağlıklı yorumlamak için, B&S ile ihracat arasındaki nedensellik ilişkisi dışında incelenen diğer değişkenler arasındaki ilişkiler de ortaya konmuştur. Her bir değişken için birim kök testleri uygulanmış, durağanlığın ortaya konması neticesinde Zivot-Andrews Testiyle yapısal kırılma yılları belirlenmiş ve bu kırılmalara neden olabilecek etkenler o yıl gelişmeleri incelenerek belirtilmiştir. Çalışmada, yıl kısıtı sebebiyle birçok nedensellik testi içerisinden ekonometrik analizlerde çokça tercih edilen Granger Nedensellik Testi uygulanmıştır. DYY ile ihracat arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olmasına karşın bir DYY türü olarak B&S ile ihracat arasında bir nedensellik ilişkisi olmadığı tespit edilmiştir. DYY'ye neden olmayan GSYİH'nin DYY'den etkilenmesine karşın B&S ile arasında hiçbir nedensellik ilişkisinin olmadığı tespit edilmiştir. DYY'nin çift yönlü nedensellik ilişkisine sahip olduğu, B&S'nin ise hiçbir nedensellik ilişkisinin bulunmadığı ihracat ile DYY'nin neden olduğu, B&S ile ise hiçbir nedensellik ilişkisi bulunmayan GSYİH'nin tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu tespit edilmiştir. Bu ilişki ihracatın GSYİH'nin nedeni olduğunu GSYİH'nin ise ihracatın nedeni olmadığını ortaya koymuştur. Bu sonuçlar bağlamında öneriler ortaya konarak çalışma tamamlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Birleşme ve Satın Almalar, İhracat, Granger nedensellik testi.

In the literature, it is common to meet research studies dealing with an impact of Foreign Direct Investment (FDI) on export. In the study, due to hypothesis dealing with separately in Foreign Capital Flow (FCF) types and each Foreign Direct Investment (FDI) types effecting macroeconomic variables differently, it is examined Mergers & Acquisitions (M&A) as a type of FCF and export relationship in the case of Turkey. The purpose of the study is testing a causal relationship between Mergers & Acquisitions, and export. It is focused foreign capital, foreign capital investment, foreign direct capital investment and indirect foreign capital investment. In the first part of the study foreign direct investment, and the importance of foreign direct investment, causes, determinants, effects and types are explained. In the second part, export is discussed of its definition, importance and causes in Turkey as annually. The dates in the last part of the study, has an empirical application feature, is compiled from United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), Turkish Statistical Institute (TSI) and Organization for Economic Cooperation and Development(OECD). In the period of 1994-2013, 20 years data are used relating to Turkey in terms of million dollars. The relationship is tested and findings are exposed. In the last part, the relationship between variables that studied except from causality between export and Mergers & Acquisitions relationship are also revealed in order to interpret the results much better. Unit root tests are applied for each variable, and structural years are identified by using Zivot-Andrews Test are results of exposing the stability and factors which could cause these breaks is indicated by examining developments in that year. In the study, Granger Causality Test is preferred and applied among many causality tests. Although there is bidirectional causality between FDI and export; as a type of FDI, it is identified that there is not any casual relation between M&A and export.GDP that does not cause FDI and even though it is effected from FDI, it is determined that there is not any causal relation between GDP and M&A. It is also determined that the export which has not any causal relation with M&A and has bidirectional causality relation with FDI, has a one way causality relation with GDP that caused by FDI and has no causality relation with M&A. This relation revealed that export is the cause of GDP, but is not cause of export. At the end, suggestions are revealed that have relations with results. KeyWords: Foreign Direct Investments, GrowDomestic Product, Export, Mergers and Acquisitions.