Anadolu seramik sanatında şamanizmin etkisi

Abstract

Türklerin İslamiyet'i kabulünden önceki inancı olan Şamanizm, araştırmacılar tarafından İnsanlığın en eski inanç sistemlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Şamanizm, Anadolu inanç, kültür gelenek ve göreneklerinde bugün de etkileri olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın konusu, Anadolu seramik sanatındaki yansımaları araştırmaktır. Geçmişten günümüze Şamanizm'in Türk Kültüründe bıraktığı izler incelenmiştir. Şamanizm'in Anadolu Kültüründeki etkisi ve çağdaş Anadolu sanatına yansımaları araştırılırken, günümüz seramik sanatındaki izleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Literatür araştırmalarının yanı sıra, günümüz seramik ve heykel sanatçıları ile görüşmeler yapılmıştır. Literatür araştırması ile elde edilen bulgular doğrultusunda,, Türklerin Anadolu topraklarına ilk geldikleri dönemlere ait izlerin bulunduğu düşünülen bölge incelenerek, bu bölge görüntülenmiştir. Şamanizm Türk Kültürü üzerinde etki ve izlerini yaşamın her alanında kimi zaman örf ve adetlerde, kimi zaman çeşitli dini uygulamaların ortaya konmasında, kimi zaman da doğrudan sürdüğü görülmektedir. Şamanizm'in etkileri Anadolu dışında da pek çok coğrafi konum ve konuda açığa çıkmaktadır. Bununla beraber günümüz seramik sanatçılarında da süre gelen Anadolu seramik sanatının devamı olarak Şamanizm kimliğine dair izlere rastlanmaktadır. Bu çalışmada, Şamanizm'in kimliği, etkileri ve izleri incelenerek, Anadolu bölgesinde, çağdaş sanat seramiğindeki izleri araştırılmaktadır. Anahtar kelimeler: Şamanizm, şaman (Kam), gök, yeryüzü, seramik

Shamanism which is previous belief of the Turks before Islam is considered by researchers to be one of humanity's oldest belief system. Effect of Shamanism is seen in Anatolian beliefs, cultures and traditions today. The subject of this study is to investigate the reflection on Anatolian ceramic art. Tracks of Shamanism left in the Turkish culture has been investigated in the past and present. Traces in the contemporary ceramic art has been tried to detect while investigating the shamanism effect on the Anatolian Culture and reflections on the contemporary Anatolian art. In addition to the literature search were also conducted interviews with contemporary ceramics and sculpture artists. According to findings obtained by literature search, region of Anatolia where it is thought that the Turks firstly settled has been examined and images captured The influence and traces of Shamanism on Turkish culture is seen at times in every area of life, customs and traditions, as demonstrated in various religious practices and sometimes directly. The effects of Shamanism outside Anatolia comes to light at many geographical location and subject. In addition, as a continuation of Anatolian ceramic art, traces of shamanism identity have been found in contemporary ceramic artists. In this study, the identity, traces and effects of shamanism are being examined and the tracks, in Anatolian contemporary ceramic art is being investigated. Keywords: Shamanism, Shaman (Kam), sky, ground, ceramic