İşletmelerde bilişim teknolojisi gelişmişliğinin ölçülmesi : Sakarya örneği

Abstract

Teknolojik açıdan hızlı gelişmelerin yaşandığı bilgi çağında, teknoloji, sadece bireyler için değil ülkeler ve organizasyonlar için de vazgeçilmez bir unsur haline gelmiştir. Teknolojik fırsatlardan yararlanan ülkelerin ve organizasyonların ekonomik ve refah düzeyleri artarken, bu fırsatlardan faydalanamayan ülkeler ve organizasyonlar rakipleri ile rekabet edemez konuma gelmektedirler. Ülkelerin teknolojiye yaklaşımlarının ve hazırlılıklarının kıyaslanabilmesi için pek çok ölçüm aracı geliştirilirken, bir ülkenin ekonomisinde önemli katkı sahibi olan organizasyonların bilişim teknolojisi (BT) sahipliği ve kullanımını araştıran, farklı teknikler ile bu konuya yaklaşan çalışma sayısı oldukça azdır. Var olan çalışmalarda ise genellikle tek bir BİT uygulamasına odaklanılmış, organizasyonun genel yapı itibari ile hazır olma düzeyi ile ilgilenilmemiştir. Bu çalışmada, global düzeyde geliştirilen ve ülkelerin BİT gelişmişliklerini kıyaslamayı amaçlayan indekslerin ötesinde, firmaların BT gelişmişliklerinin kıyaslanması üzerine odaklanılmıştır. Bu doğrultuda Sakarya İli'nde faaliyet göstermekte olan organizasyonların BT gelişmişlik düzeylerinin ölçülmesi amaçlanmış, bu amacı yerine getirebilmek için, ülkelerin e-hazırlık düzeylerini ölçen indeksler incelenmiş, organizasyonel düzeyde ölçüme uygun olacak metriklere karar verilerek firmaların BT gelişmişlik düzeyleri ölçülmüştür. Ayrıca çalışanların ve organizasyonun bir bütün olarak teknolojiye olan yaklaşımının BT gelişmişliği ile arasındaki ilişkinin belirlenmesine de çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda firmaların BİT gelişmişliklerine etki eden en önemli dört metrik elektronik yollarla alınan siparişler, elektronik yollarla verilen siparişler, intranete bağlı bilgisayar sayısı ve ekstranete bağlı bilgisayar sayısı olarak ortaya çıkmıştır. Organizasyonların çalışan sayıları ve BT gelişmişlikleri arasında herhangi bir ilişki bulunamamıştır. Hizmet ve otomotiv sektörleri BT gelişmişliği yüksek olan sektörler olarak ön plana çıkarken; yapı-inşaat ve makine-metal sektörleri BİT gelişmişliği düşük olan sektörler olarak bulunmuştur. Çalışma bir bütün olarak değerlendirildiğinde, çalışanların ve organizasyonların teknolojiye yönelik tutumlarının BT gelişmişlik puanı üzerinde anlamlı bir etkisi varken, bu iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler: Bilişim ve iletişim teknolojisi, bilişim teknolojisi, BİT indeksleri, ehazırlık, kümeleme analizi

Technology is an indispensable necessity for not only people but also countries and organizations in the information age. Countries and organizations taking the advantage of technological opportunities have increasing levels in economic and welfare, while others become unable to compete. There are many measurement tools developed to compare countries' e-readiness. However, there are just few studies approaching the topic at the organizational level, focusing on ownership and use of information and communication technology (ICT). While, existing studies generally focus on single ICT application, comprehensive organizational e-readiness is not usually taken into consideration. Although some country based e-readiness indexes exist, the motivation for this study was that there is none in organizational level. To address this issue, the aim is to measure the IT development level of firms in Sakarya, Turkey. E-readiness indexes for countries were examined comprehensively and then metrics appropriate for using at the organizational level were identified accordingly. Understanding the effect of employees' and organizations' attitudes towards technology on IT development is another objective. As a result, the orders received and the orders issued electronically, as well as the number of computers connected to the intranet and to the extranet were identified as the four most relevant metrics affecting the organizations' IT development level. Companies in the service and automotive sectors were rated highly in terms of ICT development, whereas those associated with machinery and metal sectors scored low IT development rates. There was no evidence found of a relation between the number of employees and the level of IT development of organizations. In conclusion, both employees' and organizations' attitudes towards technology seem to have significant impact on the IT development level, although no interrelation between them was identified. Key words: Information and communication technologies, information technologies, ereadiness, ICT indexes, cluster analysis