Dilde mecazın reddi İbn Teymiyye örneği

Abstract

Giriş ve üç bölümden oluşan bu çalışma, İbnTeymiyye'nin mecaza dair görüşlerini ele almaktadır. İbn Teymiyye XIII. yy'ın sonlarında, XIV. yy'ın başlarında Şam'da yaşamıştır. Bu dönemde İslam dünyası Haçlı seferlerinin verdiği hasarı henüz telafi edememiş ve Moğol saldırıları ile yüz yüze kalmıştı. Müslümanlarının birlik ve dirliğinin bozulmuş, farklı kültürleri ve inançlar birbirine karışmıştı. Akaid, tefsir, fıkıh, mantık ve kelam alanında birçok telif eser sahibi olan İbn Teymiyye, Hanbeli ilim geleneğinin güçlü bir temsilcisidir. İtikadi, fıkhi, siyasi ve iktisadi görüşleri ülkemizde çeşitli çalışmalarda ele alınmış, mecaza dair görüşlerine ise tefsir alanında yapılan çalışmalarda değinilmiştir. Bir belâgat terimi olarak mecaz kavramının oluşmasına ve gelişmesine en büyük katkı sağlayan alanın Tefsir çalışmaları olduğu düşünüldüğünde bu gayet doğaldır. İlahi hitaptaki herhangi bir ifadeyi mecaz olarak kabul etmek gerek kelam gerekse fıkıh alanında verilecek birçok hükme kapı açacaktır. Bu anlamda mecazın te'vile açılan bir kapı olduğu muhakkaktır. İbn Teymiyye gibi bazı âlimler, aşırı te'vil faaliyetlerine tepki olarak mecazı tamamen reddetmek gibi bir yola başvurmuşlardır. Bu çalışmamızda öncelikle İbn Teymiyye'nin mecazın inkârına dair görüşlerini derli toplu olarak ele almayı hedefledik. Ayrıca İbn Teymiyye'nin itirazları tamamen itikadi kaygılara mı dayanmaktadır yoksa dilsel dayanakları da var mıdır? Konuya dair görüşleri itikadi kaygılardan arındırılarak dilbilim alanında tartışılabilir mi? Bir fıkıhçı ya da kelamcı olarak değil de bir dilci olarak İbn Teymiyye ne demiştir? gibi sorular ışığında İbn Teymiyye'nin mecaza yaklaşımını anlamaya çalıştık. Anahtar Kelimeler: İbn Teymiyye, Mecaz, Kur'an, Kelâm.

This thesis which composes of an introduction and three sections, discusses the opinions of Ibn Taymiyya in Tropology. Ibn Taymiyya lived in Damascus in the early 8th centuries and in the end of 9th century. In this period, the Muslim world had not compensated for the damage of the Crusades yet and also had faced with Mongolian attacks. Additionally, the unity and amity of Muslims had been disrupted and different cultures and faiths had coalesced into one. Ibn Taymiyya who has lots of studies in theology, Islamic jurisprudence and logic was a powerful representative of the Hanbali tradition knowledge. His ideas in belief, jurisprudence, politics and economics are discussed in several studies in our country, while his views on tropology are discussed in the field of Tafsir. It is quite normal when we considered the field of Tafsir make a huge contribution to the formation and development of the tropology term as a rhetorical concept. To agree a scripture's figurative meaning have an influence on the islamic judgment and theology. In this way tropology opens new doors in gloss. Therefore some pundits (scholars such as) like Ibn Taymiyya. In response to the excessive activity of gloss a way as to completely reject the metaphor were admitted. In this thesis, firstly we aim to discuss the ideas of Ibn Taymiyya about Tropology orderly. In addition, we try to reach the attitude of Ibn Taymiyya about Tropology in the light of such questions, Are the Ibn Taymiyya's objections base on completely creed concern or have linguistic bases?, Can his ideas about the issue be discussed without taking into account creed concern in linguistic field?, What did Ibn Taymiyya say about the issue as a linguist not a Islamic lawyer and theologian? Keywords: İbn Taymiyya, Tropology, Quran, Theology.