Sera gazı emisyonlarının azaltılmasında çevre vergilerinin etkinliği ve Türkiye’de uygulanabilirliği

Abstract

Sera gazı emisyonlarındaki artışa bağlı olarak oluşan küresel ısınma ve iklim değişikliği, günümüzde en büyük çevresel sorun olarak karşımıza çıkmış ve çözüm sürecinde tüm dünya ülkelerinin katılımını gerektiren küresel bir sorun halini almıştır. Çevre sorunlarının çözümünde önemli gelir kaynakları arasında yer alan çevre vergileri, çevreye zararlı emisyonların azaltımında, çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesinde, üretim ve tüketim tercihlerinde çevre lehine davranış değişikliği yaratması açısından önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmada çevre vergilerinin önemi, özellikle de emisyon oranlarını azaltmadaki rolü ve etkinliği araştırılmıştır. Ekonomik kaygılar nedeniyle enerji-yoğun ve rekabete duyarlı olan sektörlere tanınan vergisel ayrıcalıkların, çevre vergi gelirlerinin küresel kirliliğin önlenmesinden ziyade daha çok kamu geliri sağlama aracı olarak kullanılmasının ve çevre vergisi uygulamalarının ülkeler arasında küresel bir karaktere sahip olmamasının, söz konusu vergilerde etkinlik kaybına neden olduğu ve bu nedenle de çevre vergilerinin beklenen düzeyde etkin olmadığı sonucuna varılmıştır. Çalışmanın uygulama bölümünde yapılan veri analizleri sonucunda, Sakarya ilinden elde edilen örneklemde, mükelleflerin çevre sorunlarına karşı duyarlılık gösterdiği ve çevre vergileri konusunda bilinçli olduğu görülmüştür. Mükelleflerin Türkiye'de uygulanan mevcut çevre vergilerinden haberdar oldukları, ancak bu uygulamaları başarılı bulmadıkları ve çevre vergi gelirlerinin nereye harcandığı konusunda fikir sahibi olmadıkları belirlenmiştir. Ayrıca araştırmaya katılan mükelleflerin, Türkiye'de uygulanmak üzere önerilen yeni çevre vergilerini de destekledikleri saptanmıştır. Diğer yandan demografik faktörlerin çevre vergisi bilinci üzerindeki etkisine bakıldığında, gelir, eğitim ve cinsiyet faktörleri açısından herhangi bir fark bulunamamıştır. Yaş faktörü açısından ise 18-25 yaş aralığı ile 36-45 yaş aralığında anlamlı fark olduğu ve bu farkın da 18-25 yaş aralığındaki katılımcılardan kaynaklandığı tespit edilmiştir. Bu bağlamda genç nüfusun orta yaşlı nüfusa göre çevre vergilerinden daha fazla haberdar oldukları ortaya çıkmıştır. Anahtar kelimeler: İklim Değişikliği, Çevre Vergileri, Etkinlik, Anket

Global warming mainly due to the increase in greenhouse gas emissions and climate changing are the biggest environmental and global problems that reguire the participation of all countries in the world to the resolution process. Environmentel taxes are amongst significant revenue sources have been gaining in reducing harmful emissions to the environment, in developing of the environmentally friendly tecnologies and in creating environmentally friendly production and consumption behavior. In this context, the effectiveness of environmental taxes to reduce emissions has been analyzed in this study.It has been concluded that economic concerns, tax privileges granted to sensitive sectors to competitioni using of environmental taxes as a tool to provide public revenue more than as a tool to prevent global pollution have caused loss of efficiency in environmental taxes. According data on the survey analysis section in the study,it has been observed that taxpayers in Sakarya province are aware of and sensitive to environmental issues. It has been determined that taxpayers in Turkey are aware of existing environmental taxes but they do not find the applications successfully. On the other hand, taxpayers participated to the research have supported the proposed new environmental taxes. On the other side, when it has been assessed that the effectiveness of elements on awareness of environmental taxes, any differences has been found in terms of education, income and gender. In contrast, in terms of the age factor, it has been concluded that the age group of 18-25 has a higher awarness of environmental taxes than the age group of 36-45. Keywords: Climate Change, Environmental Taxes, Efficiency, Survey