Kutadgu Bilig’e göre Türklerde bey

Abstract

Tezimizde Yusuf Has Hacib'in Kutadgu Bilig adlı eseri detaylı bir şekilde incelenmiş ve bu esere göre ideal bir yöneticinin sahip olması gereken özellikler sıralanmıştır. Devlet yöneticilerine öğütler veren bu eser, yazıldığı devrin sosyal ve siyasal özelliklerini de yansıtmaktadır. Çalışmamızı aynı dönemlerde yazılmış ve içerik itibariyle benzerlik arz eden eserler de destekleyerek bir yönetici olarak Bey'in sahip olması gereken vasıfları ile kaçınması gereken davranışları değerlendirdik. Yaptığımız çalışmalar neticesinde beyin dolayısıyla bir devlet adamının akıllı, adil, bilge cömert, cesur ve erdem sahibi olması gerektiği tespitinde bulunduk. Beyin aynı zamanda işi ehline veren, istişare kültürüne sahip, kılıç ve kalem ehlinin önemini kavramış olması yöneticinin temel özellikleri arasında sıralanmıştır. Bir yönetici olarak Beyin temel vazifesi başında bulunduğu kitleyi yani halkı tok tutmak, ordusunu güçlü tutarak topraklarını sürekli genişletmek, dolayısıyla fetihler gerçekleştirmek, ülkenin sınırlarını koruyup ticari hayatı canlı tutmak ve adil vergi toplamaktır. Bey bunları gerçekleştirirken bulunduğu yerde çok güçlü bir merkez teşkilatı oluşturmayı, taşraya hakim olmayı ve bulunduğu sarayda da etkili ve denetim sahibi olmayı unutmamalıdır. Ayrıca tezimizde Beye yakışmayan davranışlar da ele alınmış, Beyin halk ile nasıl bir ilişki kurması gerektiği üzerinde de durulmuştur. Anahtar Kelimeler: Bey, Devlet Adamı, Yönetici, Kutadgu Bilig, İdeal Devlet.

Inourthesis,Yusuf Has Hacib'sliteralworkcalled Kutadgu Bilig is examined in detailandthe ideal propertiesthat a governorshouldhave,arelisted.Providing advicesto governmentofficials, thiswork alsoreflectsthe era'sthat it waswritten,socialandpolitical characteristics. Supportingourworkbywrittenworksthathavesimilarcontentswithourwork in thesameperiod,weevaluatedthecharacteristics of a Lordthat he should has andthebehaviours he shouldavoid as a governor. As a result of ourworkswedeterminedthatLord as well as a governorshould beclever,fair,wise,braveandvirtuous.Givingthejobtoqualifiedpersons,havingtheconsultationculture,understandingtheimportance of peoplethatarecompetent in swordandpen, arethebasicqualities of a governor.As a governorLord's main dutiesaretosaturate his community,towiden his landbystrengthenning his army'spositiontherebyconqueringsomewhere,to protect thecountry's borders,tokeepalive thecommercial life andtocollecttaxes.WhiletheLorddoesalltheseduties,heshouldn'tforgettocreate a verystrongcentralorganizationwhere he is,todominateruralareasandto be effectiveandcontroller in his palace he is stayingin.Moreover,inourthesis,unseemlybehavioursareconsideredand how should be therelationshipbetweentheLordandcommunity is stated. Keywords: Ruler, Statesman, Administrator, Kutadgu Bilig, Ideal State.