Sekülerleşmede yeni boyutlar : dindarların sekülerleşmesi süreci

Abstract

Din kutsal olana inanmak, tapınmak ve bunları sistemleştirmek; görünen-görünmeyen bir güç veya "şey"leri anlamlandırmak, açıklamak ve anlanıp açıklanan niteliklere göre kurallar, törenler, ritüeller vb. belirlemeyi sağlayan sistemdir. Din tüm insan toplumlarında görülmüştür. Bundan dolayı dini literatür sosyolojik açıdan değerlendirildiğinde zengin veriler sunmaktadır. Değişen bir dünyada toplumlar ve bireyler değişimi kendilerine göre yaşamaktadır. Din kurumu da bu değişimden etkilenmektedir. Sekülerleşme kavramı sosyolojik bağlamda ele alındığında önemli bulgular sunmaktadır. Bu çalışmada bireylerin kendilerini dindar olarak tanımlarken neleri ölçüt aldıkları; toplumsal değişimin etkisi ile dini algılayış, ritüel ve pratiklerde yaşanan dönüşümün kişiler üzerindeki etkileri araştırılarak sekülerleşmenin Türkiye'deki boyutları tespit edilmek istenmiştir. Bu kapsamda kendisini dindar ya da muhafazakar olarak tanımlayan 20 gönüllü katılımcı ile görüşmeler yapılarak var olan durum tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde araştırmanın konusu ile ilgili olan muhafazakarlık, dindarlık, laiklik, sekülerleşme kavramları ele alınarak literatür değerlendirilmesi yapılmıştır. İkinci bölümde Türkiye'de modernleşme süreci ve sekülerleşme - laiklik ilişkisi ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü ve son bölümünde, Bilecik ilinde gerçekleştirilen saha çalışması neticesinde elde edilen bulguların değerlendirilmesine yer verilmiştir. Elde edilen bulgular "Katılımcıların Dindar Kimlik Algısı", "Çok Boyutlu Dindarlık Muhafazakarlık Algısı", "Gündelik Hayatta Örtük Sekülerleşme ve Self Sekülerleşmenin Yeri ve Göstergeleri" ve "Özel Hayatta Örtük Sekülerleşme ve Self Sekülerleşmenin Yeri ve Göstergeleri" olmak üzere dört ana başlık altında incelenmiştir. Araştırma; geleneksellik/modernlik, dindarlık/laiklik ve gündelik hayat pratikleri içerisinde yaşanan gerilimleri "sekülerleşmede yeni boyutlar" olarak ifade ederek "örtük" ve "self" sekülerleşme kavramları ile sunmaktadır. Yapılan bu araştırma ile Türkiye'de dindarların/muhafazakarların sekülerleşme eğilimi içerisinde olduğu tespit edilmiştir. Ancak bu sekülerleşme eğilimi, din ve dini anlam ifade eden sembollerden vazgeçmeden ekonomi, teknoloji, gündelik ihtiyaçlar ve zorunluluklar doğrultusunda makbul olana doğru yeniden tanımlamanın yollarını arayarak, özellikle "self sekülerleşme" bağlamında, geliştiğini göstermektedir.

Religion is a system that enables believing and worshipping the holy, and methodizing them, making sense of "things" visible or invisible, explain them and determining rules, rituals etc. in accordance with the characteristics that are understood and explained. Religion has been seen in all human societies. Therefore, the religious literature offers extensive data sociologically. In a changing world, societies and individuals have changes according to themselves. The religious institution is also affected by this change. The concept of secularization presents important findings in a sociological context. In this research, it is aimed to detect the criteria that enable individuals to define themselves as religious, to research religious perception with the impact of social change, the impact of the transformation in the rituals and practices on the persons and to detect aspects of secularization in Turkey. In this context, 20 volunteer participants who defined themselves as religious or conservative were interviewed and the current situation was tried to be determined. The research consists of three main sections. In the first part the concepts of conservatism, religiosity, secularism and secularization were examined and literature review was conducted. In the second section, in Turkey modernization process and secularization - laicism relationship is given. In the third and last part of the research, the results of the field research conducted in Bilecik province were evaluated. The findings are examined under four main headings as : "Religious Identy Perception of Participants", "Multi-Dimensional Religiosity Perception of Conservatism", "Place and Indicators of Implicit Secularization and Self-Secularization in Daily Life", "Place and Indicators of Implicit Secularization and Self-Secularization in Private Life" The research; expresses the tensions experienced in traditionalism / modernity, religiousness / secularism and everyday life practices as "new dimensions in secularisations" and presents them as "implicit" and "self" secularism concepts. With this conducted research, it has been detected that religious/conservative people in Turkey are in a tendency to become secularized. However, this tendency of secularization shows that it develops in the context of "self-secularization" by searching for ways to redefine it towards a desired secularization in the direction of economy, technology, daily necessities and obligations without giving up the symbols of religion and symbols that have religious meanings.