Osmanlı modernleşme sürecinde Ahmet Cevdet Paşa’nın yönetim anlayışı

Abstract

On dokuzuncu yüzyıl, Osmanlı Devleti açısından kapsamlı değişim ve dönüşümlerin yaşandığı önemli bir dönüm noktasını ifade etmektedir. Bu dönemde artık bir zorunluluk halini alan değişim ihtiyacı yönetim alanında da kendini göstermiş, imparatorluk Avrupa devletleri tarafından uygulanan baskıları bertaraf etmek ve kendi varlığını devam ettirmek adına gerekli gördüğü reform hareketlerine girişmiştir. On dokuzuncu yüzyıl Osmanlı devletinde önemli görevlerde bulunmuş ve tarihçi, hukukçu, âlim ve devlet adamı gibi birçok kimliği bünyesinde barındıran Ahmet Cevdet Paşa, bu dönemin değerlendirilmesinde önemli bir figür olarak karşımızda bulunmaktadır. Ahmet Cevdet Paşa hem bu reformların hazırlanış aşamasında görev almış, hem de bizzat bulunduğu görevler vesilesiyle uygulama alanında da faaliyet göstermiştir. Bu nedenle Ahmet Cevdet Paşa'nın devlet ve yönetim anlayışının ortaya konması, bu dönemin reform zihniyetinin anlaşılması açısından kilit bir önem arz etmektedir. Bu kapsamda çalışmada öncelikle, Ahmet Cevdet Paşa'nın devlet anlayışı ile İbn Haldun'un devlet anlayışı determinizm ekseninde karşılaştırılarak Cevdet Paşa'nın İbn Haldun'dan farklılaşan iradeci devlet anlayışı anlatılmıştır. İkinci olarak Cevdet Paşa'nın yönetim anlayışı, Osmanlı modernleşme sürecinin Paşa'nın yönetim anlayışına etkisi temel alınarak kadim ve cedid kavramları etrafında anlatılmaya çalışılmıştır.

The 19th century for the Ottoman Empire is an important turning point in which there are extensive changes and transformations. In this period, change has become a necessity and has shown itself in the field of administration. In particular, The Empire has embarked upon reform movements, which it deems necessary to eliminate the pressures exerted by European states and to maintain its existence. Ahmet Cevdet Pasha, who had an important task in the 19th Century Ottoman State and had many identities such as historian, lawyer, scholar, and statesman, is an important person in the evaluation of this period. Ahmet Cevdet Pasha has taken part in the preparation stage of these reforms and has also been active in the field of application. Therefore, revealing the state and administration understanding of Ahmet Cevdet Pasha is key to understanding the mentality of this period. In the this study, firstly, Amet Cevdet Pasha's understanding of the state and Ibn Khaldun's understanding of the state were compared on the basis of determinism. In this context, Cevdet Pasha's understanding of willful state which differentiates from Ibn Khaldun is explained. Secondly, Cevdet Pasha administration approach , based on the effect of Ottoman modernization process on Pasha's understanding of goverment, which are tried to be explained around the ancient and cedid concepts.