Cumhuriyet dönemi kimlik politikaları : 1923-1938 yılları

Abstract

Kimlik olgusu, bireyin/toplumun aidiyet duygusu ve 'öteki' karşısında kendini nasıl konumlandırdığı ile ilgilidir. Bu olgunun aynı zamanda bireyin bağlı olduğu devletin tarihsel süreç içerisinde yaşadığı sosyal, siyasal ve kültürel değişim ve dönüşümle yakından ilintili olduğu bilinmektedir. Bu çalışmada kimlik olgusu, bu olgunun tarihsel süreç içinde ne gibi değişimlere uğradığı, kimliği belirleyen ögelerin veya ölçütlerin ne olduğu ve ulus/ulus-devlet inşa sürecinde oynadığı kilit rolü, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti ulus-devleti ekseninde irdelenecektir. Cumhuriyetin ilanından sonra başlayan ve günümüze kadar devam eden uluslaşma ve modernleşme çabalarında en temel sorun yeni bir "biz" duygusu olmuştur. "Eski 'bizlik' duygusunu oluşturan Osmanlı ümmet kimliği yerine, yeni bir 'bizlik' anlayışının, laik, çağdaş bir ulusal Türk kimliğinin geçmesi, ulusal kültürün temel sorunu olmuştur. Yine bu kapsamda Türkler kendilerini ilk olarak ne zaman 'Türk' olarak tanımlamaya başlamıştır? Yahut daha geniş bir ifadeyle Türkler, ait oldukları devleti Osmanlı ve Müslüman devleti değil de Türklerin siyasal devleti olarak görmeye ne zaman başlamışlardır? Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yılları ve sonrasındaki kimlik hareketleri ve politikaları, çoğulcu kültürel kimlik anlayışından etnik Türklüğe evrilişi gibi kimlik eklentileriyle birlikte ele alınması gereken tarihi bir arka plana sahiptir. Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren inşa edilmeye çalışılan bu kurgu, birçok sorunu ve gerilim noktasını da beraberinde getirmiştir. Bu sorunlar genelde uygulanan resmi politikalar ile fiili durumun uyuşmamasından kaynaklanmaktadır. Çalışmamızın ana hattını uygulanan resmi politikaların derinlemesine analizi, fikirsel arka planları, uygulamadaki sorunlar ve yine bu politikaları desteklemek amacıyla yapılan teorik çalışmaların incelenmesi oluşturmaktadır.

The phenomenon of identity is related to the sense of belonging of the individual/society and how he/she positions himself/herself against the "other". It is also known that this phenomenon is closely related to the social, political and cultural change and transformation of the state in which the individual is connected. In this study, the changes in the phenomenon of identity in this historical process, the elements or criteria that determine the identity, and the key role that it plays in the nation/nation-state building process will be examined within the context of newly established nation state of Republic of Turkey. The most fundamental problem in the nationalization and modernization efforts, which started after the declaration of the Republic, has been the formation of a new sense of "us". The fact that the Ottoman ummah identity, which constitutes the "old us", is replaced by a secular, modern national Turkish identity as "new us", has been the main problem of national culture. In this context, when did the Turks first define themselves as "Turk"? Or, more broadly, when did the Turks begin to see their state as the state of Turks rather than the state of Ottomans and Muslims? After the establishment of the Republic of Turkey, identity movements and policies have the historical background in which it should be examined with the new identity of ethnic Turkishness instead the former pluralistic understanding of the cultural identity. This identity, which has been tried to be built since the foundation of the Republic, has brought many problems and tensions. These problems are generally due to the fact that the official policies applied are not compatible with the actual situation. The main part of the study is the in-depth analysis of the official policies applied, the intellectual backgrounds, the problems in implementation and the examination of the theoretical studies to support these policies.