Hâfız Kemal Tezergil’in hayatı ve eserleri

Abstract

Mûsikî hemen her medeniyet ve millet tarafından, ilâhî bir kaynağı olan sanat türü olarak algılana gelmiştir. Her millet benimsemiş olduğu dine özgü bir dinî mûsikî var etmiştir. Türk Din Mûsikîsi de, Türklerin İslam dinini kendi estetik dünyalarına uygun bir biçimde daha yoğun, daha coşkulu; halisâne ve zahidâne bir tutumla yaşama arzularına göre şekillenmiştir. Türk Din Mûsikîsinin şekillenmesinde ve bugünlere gelmesinde isimleri bilinen sanatkârlar kadar isimleri unutulmuş ya da unutulmaya yüz tutmuş nice sanatkârlar da vardır. Bu sanatkârlardan birisi de; yirminci yüzyılda yaşamış olan ve Abdülkadir Meragi'den zamanımıza sözlü aktarım ile gelen mûsikî kültürünün aktarılmasında ve icrasında önemli bir şahsiyet olan Hâfız Kemal Tezergil'dir. Yirminci yüzyılda İstanbul'da din hizmetleri, dinî mûsikî ve tekke camiasının aktif olarak içerisinde yer almış, icralarıyla dinleyenleri etkilemiş, son dönem İstanbul tavrının önemli bir temsilcisi olmuş, besteleriyle bestekârlık kudretini de göstermiş olan Hâfız Kemal Terzergil yeteri kadar tanınmamıştır. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı; dinî mûsikî alanında hatırı sayılır izler bırakmış; ancak hakkında yeteri kadar yazılı bilgi bulunmayan Hâfız Kemal Tezergil'i hayatı ve eserleriyle tanıtabilmektir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Hâfız Kemal Terzergil'in doğumu, kişiliği, evliliği, vefatı gibi kişisel hayatıyla ilgili; ikinci bölümde ise müezzinliği, görev yaptığı camiler, istifade ettiği hocalar, mûsikî çalışmaları, dinî mûsikîdeki yeri vb meslekî ve mûsikî hayatıyla ilgili konular üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde kendisini tanıyanlarla yapılan görüşmelere yer verilmiştir. Dördüncü bölümde ise; besteleri hakkında bilgiler verilmiş ve tespit edilebilen eserlerinin notaları bilgisayar ortamında yazılıp alfabetik sırayla teze dâhil edilmiştir. Kendisiyle ilgili elde edilebilen belgeler(orijinal notalar, fotoğraf, gazete yazısı, arşiv belgeleri vb.) tezin sonuna eklenmiştir. Bu çalışmayla, Hâfız Kemal Tezergi'in hayatı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır.

Almost every civilization and nation has perceived music as an art of a divine source. Each nation has come up with religious music specific to the religion they believe in. Turkish religious music has been shaped with the desire of Turkish people to live Islamic religion in a highly intense, excited, genuine and ascetic manner in accordance with their aesthetic world. There are several musicians whose names have been forgotten or sunk into oblivion as well as the those whose names are known in the formation and survival of the Turkish Religious Music. One of these music artists is Hâfız Kemal Tezergil, who is an important figure in the performance and conveyance of the musical culture that came from Abdulkadir Meragi who lived in the twentieth century to our time through verbal conveyance. Hâfız Kemal Terzergil, who took an active part in religious affairs, religious music and the dervish lodge communities in Istanbul, made name for himself with his performances, became the key representative of the last period Istanbul form and demonstrated his composing skills with his compositions is not recognized sufficiently. In this respect, the purpose of this research is to introduce the life and works of Hâfız Kemal Tezergil, on whom we do not have sufficient amount of written information, although he had undertaken a significant role in religious music. This study consists of four chapters. The first chapter gives information the personal background of Hâfız Kemal Terzergil such as his birth, personality, marriage, and death; the second chapter elaborates on issues such as his job as a muezzin, the mosques he worked at, the masters he benefited from, his musical works, his place in the religious music, and other matters regarding his occupational and musical life. The third chapter includes interviews performed with the people who knew him. The fourth chapter presents information about his compositions and the notes of his works that could be identified were installed on a computer environment and included in the dissertation. Documents (original notes, photographs, newspaper announcements, archival documents, etc.) that could be obtained about Terzegil are attached to the end of the dissertation. With this study, a historical and official document about Hâfız Kemal Tezergil was tried to be revealed.