Afganistanda radikal islamcı grupların sosyal atbanı : Taliban örneği

Abstract

Bügüne kadar yapılan çalışmalarda fundamentalizm kavramı hakkında henüz tek bir tanım üzerinde fikir birliğine varılmamıştır. Çünkü fundamentalist gruplar sosyal bir olgu olarak İslam ülkeleri için en önemli kimlik kaynağı haline gelmiştir. Başka bir deyişle günümüzde kamuoyunda fundamentalizm daha çok bazı aktif islami grupların ideolojik, politik ve inançsal tutumlarını açıklamak için kullanılır ve İslami fundamentalizm olarak bilinir. Yukarıda belirtildiği gibi bu çalışmanın ana amacı, Post-Taliban Afganistan'da köktendinci grupların sayısının adım adım artmasına yol açan içsel faktörlerin analiz edilmesidir. Diğer taraftan köktendinci grupların varlıklarını sürdürmelerini sağlayan dış faktörlerin neler olduğunun yanı sıra terör grupları başta olmak üzere Taliban hareketinin yükselişinde ve güçlendirilmesinde dış ülkelerin politikasının ne olduğu da bu çalışma açısından önemli sayılmaktadır. Yani Afganistan'da radikal İslamcı grupların güçlenmelerine yol açan toplumsal faktörlerin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede Afganistan'da radikal islamcı grupların sayısının artmasını ve varlığını sürdürmesini sağlayan iki faktör vardır. Birincisi siyasi nedenler veya küresel ve bölgesel süper-güçlerin rolü bu olgunun hızını artırmış ve bu olguyu devamlı kılmıştır. İkinci olarak Afganistan toplumunun kendi iç dinamikleri olan sosyo-kültürel faktörler önemli rol oynamaktadır. Örneğin: eski eğitim sistemi, kabileci yaşam tarzı, Peştünwali geleneği, karaborsa, göçmenlik; özellikle İran'a ve Pakisan'a, toplumsal boşluklar, sosyal ayrışma, yoksulluk ve yolsuzluk, ve Taliban ideolojisinin varlığı.

Until now, there has not been a consensus on a common definition of the concept of fundamentalism. Because fundamentalist groups have become the most important source of identity for Islamic countries as a social phenomenon. In other words, today, fundamentalism is used to explain the ideological, political and religious attitudes of some active Islamic groups and they are famous as Islamic fundamentalism. As stated above, the main purpose of this study is to analyze the internal factors that cause the increase of the number of fundamentalist groups in the Post-Taliban Afghanistan. On the other hand, the external factors that enable the fundamentalist groups to maintain their existence, as well as the terrorism, especially the rise of the Taliban movement, and the strengthening of the foreign countries' policy, are considered important for this study. In other words, it was aimed to analyze the social factors that led to the strengthening of radical Islamist groups in Afghanistan. In this context, there are two factors in Afghanistan that enable the rise and maintenance of radical Islamist groups. Political reasons or the role of global and regional super-powers that have increased the speed of this phenomenon and made this phenomenon permanent. In addition, socio-cultural factors, which are the internal dynamics of Afghanistan society, play an important role. For example: the classic education system, tribal life style, the tradition of Pashtun Walli, Black market, Immigration specially in Iran and Pakistan, Social Gaps, Social Separation, Poverty, Corruption and the existence of Taliban ideology.