Erzurum çifte minareli medresesinin desen tezhitanın tespiti ve dijital ortama aktarılması

Abstract

Geleneksel Türk sanatları için önemli bir yeri olan çini, taş ve tuğla bezeme sanatı, zengin desen ve kompozisyon örnekleri ile mimari süslemelerde kullanılan önemli unsurlar olmaktadır. Bunun en iyi örneklerinden biri; kültürel değerlerimizden olan Erzurum Çifte Minareli Medrese, Türk Sanatı açısından günümüze kadar gelmiş en önemli mimari eserlerinden biridir. Hatuniye medresesi olarak da bilinmektedir. Erzurum ilinin sembolü haline gelmiş medrese, adını aldığı çini mozaik ve tuğla bezemelerle kaplı görkemli iki minareye sahiptir. Medrese yapıldığı dönem ve barındırdığı süsleme unsurları açısından bir Selçuklu eseri olmaktadır. Medrese dikdörtgen bir yapıya sahip olan bu mimari, iki katlı, açık avlulu ve dört eyvanlı medrese yapısının Anadolu'da bulunan en önemli medreselerindendir. Medresenin Kitabesi bulunmadığı için, 13. Yüzyılın sonlarında yapıldığı kabul görmektedir. Araştırmada, Erzurum Çifte Minareli Medrese'nin cephe, minare, avlu ve kümbeti üzerinde bulunan çini, taş ve tuğla bezemelerinin tespiti, desen kompozisyonlarının fotoğraflayıp, çizimlerinin yapılması ve eser analizlerinin katalog haline getirilmesi hedeflenmiştir. Tez çalışmasında öncelikle kütüphane, internet kaynakları ve yerinde araştırmasıyla başlanmış, bunu Erzurum Çifte Minareli Medrese'nin çini, taş ve tuğla bezemelerinin yerinde tetkik edilmesi, motif ve desen kompozisyonlarının fotoğraflarının çekilmesi ve çizilmeleri takip etmiştir. Çifte Minareli Medresenin mimarisinde kullanılmış bezemelerinin belgelenerek, katalog haline getirilmesi kültürel mirasımızın korunması, günümüzde birçok değişik alanda kullanılması ve yeni nesillere aktarılarak bu sanatın yaşatılması hedeflenmiştir.

Tile, stone and brick decoration art which has an important place for traditional Turkish arts, rich patterns and compositions are the important elements used in architectural ornaments. One of the best examples of this; Erzurum Double Minaret Madrasah, which is one of our cultural values, is one of the most important architectural works of Turkish Art. It is also known as Hatuniye madrasah. The madrasa, which has become the symbol of Erzurum province, has two magnificent minarets covered with tile mosaic and brick decoration. The madrasah is a Seljuk work in terms of the period it was built and the ornament elements it contains. This architecture, which has a rectangular structure, is one of the most important madrasahs of the two-storey, open courtyard and four-iwan madrasah structure in Anatolia. Since the madrasa does not have an inscription, it is accepted that it was built at the end of the 13th century. In this research, it is aimed to determine the tile, stone and brick ornaments on the facades, minarets, courtyards and vaults of the Erzurum Double Minaret Madrasah, to photograph, draw and draw the pattern compositions and to catalog the work analysis. In the thesis study, firstly library, internet resources and on-site research started, followed by the examination of the tile, stone and brick decoration of Erzurum Double Minaret Madrasah, photographs of motif and pattern compositions and drawings. It is aimed to document the decoration of the Double Minaret Madrasah used in the architecture and to catalog it, to preserve our cultural heritage, to use it in many different fields and to transfer this art to new generations.