Mondros Mütarekesi’nden Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kuruluşuna kadar Hüseyin Rauf (Orbay) Bey

Abstract

Birinci Dünya Savaşı'ndan yenilerek ayrılan Osmanlı Devleti, Mondros Mütarekesi'ni imzalaması ile İtilaf Devletleri tarafından toprakları işgale açık hale getirilmiştir. İşgallerden sonra başlayan Milli Mücadele Hareketi, Anadolu toprakları üzerinde yeni bir siyasi düzen getirmiştir. Milli Mücadele'nin lideri Mustafa Kemal Paşa'nın bu bağımsızlık savaşında yol arkadaşlarından biri olan Hüseyin Rauf(Orbay) Bey, Osmanlı Devleti'nin son döneminde ve yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nde birçok alanda adından söz ettiren önemli bir şahsiyettir. Rauf Bey, Hamidiye Kahramanı olarak adını duyurmuş, İstanbul Hükümeti'nde Bahriye Nazırlığı yapmıştır. Mustafa Kemal Paşa'ya önemli destekte bulunduğu Milli Mücadele Döneminde kabinenin Başbakanı olmuştur. Bu kritik aşamalardaki önemli görevlerinden dolayı kendisine pay çıkarmayacak kadar da faziletli davranmıştır. Ancak Mondros Mütarekesi'ni imzalaması, siyasi ve askeri başarılarını gölgelemiştir. Yine de olumlu-olumsuz tüm özellikleri kendisinin Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş döneminde önemli bir şahsiyet olarak anılmasına yetmiştir. Çalışmada; Rauf Bey'in Mondros Mütarekesi'ni hangi şartlarda imzaladığı, işgaller karşısındaki tavrı, Milli Mücadele Hareketi'ne katılışı, kongreler dönemindeki çalışmaları, Malta sürgününe sebep olan olaylar, TBMM'deki Başbakanlık süreci, askeri gelişmelerdeki etkisi, saltanatın kaldırılması sırasındaki tavrı ve düşünceleri, Lozan müzakerelerindeki tavrı, İsmet(İnönü) Paşa ve Mustafa Kemal Paşa ile aralarında oluşan anlaşmazlık, Cumhuriyetin ilanı ve Hilafetin kaldırılmasına dair düşünceleri, detaylarıyla kronolojik bir surette ortaya konulmuştur. Çalışma; arşivler başta olmak üzere, dönemin basını, birinci ve ikinci elden kaynakları titiz bir incelemeye tabi tutularak gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Rauf Bey'in siyasi hayatının en önemli evresi olan Mondros Mütarekesi'nden Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası'nın kuruluşuna kadar ki dönem bilhassa ayrıntılı incelenmiştir.

The Ottoman State He defeated in the First World War. With the sign of the Armistice of Mondros, the territories were made open for occupation by the Entente States.The National Struggle Movement, which started after the invasions, brought a new political order on Anatolian lands. The National Struggle Leader Mustafa Kemal Pasha, was one of the companions in the fight for independence. Hüseyin Rauf Bey, in the last period of the Ottoman Empire and in the newly established empire is an important figure who made a name in many areas of the Turkey Republic. Rauf Bey made a name for himself as the Hero of Hamidiye and served as the Minister of Navy in Istanbul Government. He became the Prime Minister of the cabinet during the National Struggle Period in which he supported Mustafa Kemal Pasha. Due to his important duties in these critical stages, his acts was virtuous enough not to make a attainable gain benefit. Although, the sign of the Armistice of Mondros overshadowed the political and military achievements, But all of his positive and negative features were enough to make him an important figure in the transition period from the Ottoman to the Republic. In this study, the condition in which Mr. Rauf signed the Armistice of Mondros , his attitude towards the invasions, his participation in the national struggle movement, his work during the congresses, events that led him into exile in Malta, the Prime Ministry process in the Turkish Grand National Assembly (TBMM), his impact on military developments, and thoughts during the abolition of the sultanate, his attitude in the Lausanne negotiations, the disagreement between İsmet (İnönü) Pasha and Mustafa Kemal Pasha, the proclamation of the Republic and his thoughtson the abolition of the Khilafah has put forward in a chronological order. This study has carried out primarily through a thorough examination of the archivement, the press of the period by the first and second hand sources. In this study, the period from Mondros Armistice, which is the most important stage of Rauf Bey's political life, to the establishment of Terakkiperver Republic Party has examined in detail specifically.