Abdal Musa ile Seyyid Ali Sultan velayetnamelerindeki bazı keramet motiflerinin tarihi arka planı

Abstract

Çalışmanın amacı tarihi keramet motiflerini inceleyerek menşelerine inmeye çalışmaktır. Çalışma XIII-XIV. yüzyıllarda yaşamış olan Abdal Musa'nın hayatı ve XIV-XV. yüzyıllarda yaşayan Seyyid Ali Sultan'ın hayatı ile beraber velayetnamelerde bulunan keramet motiflerini kapsamaktadır. Anadolu'daki siyasi hareketlilik ile beraber bölgeye sûfiliğin yerleşmesiyle çalışmada bahsedilen Seyyid Ali Sultan ve Abdal Musa da etkili birer evliya kimliği ile ortaya çıkmışlardır. Abdal Musa ve Seyyid Ali Sultan velayetnamelerinde bulunan keramet motiflerinin ele alındığı bu çalışmada bahsedilen kerametler daha sonraları bu kişilerin dervişleri tarafından ortaya çıkarılmıştır. Keramet motiflerinin bir kısmı İslamiyet öncesi ortaya çıkan kültler ve İslamiyet'in hayatımıza girmesiyle benzerlikler göstererek fakat ayrı temellere dayanan birkaç hadiseden oluşmaktadır. Bunlarla beraber İslamiyet ile hayatımıza girmiş kavramlar veya varlıklar çevresinde oluşmuş hadiseler de mevcuttur. Bundan dolayı incelediğimiz bu keramet motiflerinin tarihi arka planlarına da yer vermeye çalıştık. Araştırmamızda üç keramet motifini Abdal Musa Velayetnamesi'nden, diğer üç keramet motifini ise Seyyid Ali Sultan Velayetnamesi'nden alarak toplam altı keramet motifi incelenmiştir. Bu motifler uygun bir sıraya göre ele alınmıştır. Öncelikli olarak keramet motiflerinin başlangıç noktasına ulaşılması hedeflenip bu motiflerin kökenlerinin nereden geldiği tespit edilmeye çalışılmıştır. İkinci olarak da aynı dönem veya yakın dönemde yazılan velayetnamelerdeki benzer keramet motiflerindeki olaylar ele alınmıştır. Son olarak da velayetnamelerdeki ana motif incelenerek değerlendirilmiştir

The aim of our study is to examine the historical karamat motifs and try to descend to their origins by dealing with the similar ones. Our study covers the life of Abdal Musa who lived in the end of XIII century and XIV century, and the life of Seyyid Ali Sultan who lived in the XIV century and the beginning of the XV century. With the establishment of Sufism after the political mobility in Anatolia, Seyyid Ali Sultan and Abdal Musa emerged with the identity of an effective evliya. In our study, the karâmat motifs found in the velayetname's of these two saints are mentioned. These miracles were not revealed in their assumed occurrence period but later by the dervishes of these people. Some of the miraculous/karamat motifs mentioned in our study are the cults that occured before Islam and they are consisted of a few incidents that show differences -becuase of their entrance of our lives after Islam- but based on the same foundations. In addition to these, there are some incidents that have been formed in the context of some concepts and entities that came into our lives with Islam. Therefore, in our study we tried to give place to the historical background of these miracle/karamat motifs. In our work, there are six karamat motives examined three of them belongs to Abdal Musa and the other three belongs to Seyyid Ali Sultan. These motifs were dealt with in a proper order, and primarily they're dealt with considering the origin of the karamat motifs by trying to detect where they come from. Secondly, the events in similar karamat motifs in velayetname's written in the same period or in the near term are discussed. Finally, the main motif in velayetname's was examined and evaluated.