Osmanlı Devleti ve Avrupa’daki gelişmelerin Basiret Gazetesine yansımaları (1870-1878)

Abstract

Basiret Gazetesi basın tarihimizin ilk özel gazetelerindendir. Gazete yayın hayatına başlamasından kapanışına kadar Ali Efendi'nin idaresi ve mülkiyetinde bulunmuştur. Ali Efendi gazeteciliği bir meslek olarak benimsemiş ve geçimini bu yoldan temin etmiştir. Basiret döneminin en ciddi, objektif ve tirajı yüksek olan gazetelerinden biridir. Basiret'in yayın hayatına başladığı 1870'li yıllar, Osmanlı İmparatorluğu'nda Meşrutiyet idaresinin kurulması arifesine rastlamaktadır. Bu dönemde Basiret, çeşitli fikir akımları ve Meşrutiyet fikirlerinin Osmanlı toplumuna aktarılmasında büyük rol almıştır. Basiret gazetesi, dokuz yıla yakın devam eden yayın hayatı boyunca toplumun iletilerini yönetime ileten tarafsız bir yayın organı olmaya özen gösterdi. En azından bu iddia ile ortaya çıktı. Basiret öncesi dönemde bir kaç edebi ve fikri gazete dışında, devlet tarafından oluşturulmuş bir tekel var idi. Bu dönemde devletin çıkardığı Takvim-i Vekayi; yönetimin emir ve iletilerini halka tebliğ eden resmi bir gazete niteliğinde idi. Türk Basın hayatında oldukça önemli bir yeri olan Basiret Gazetesi tarihte karşımıza çıkan Türkçe ve Türk gazetelerinden biri olmakla öncüdür. Basiret Gazetesi gazete sahibi Basiretçi Ali Efendi'nin ifadesiyle "Menafi Vataniye ve Havadis-i Umumiye'ye Dair Millet Gazetesi" nitelendirilen, başlangıçta küçük boy 4 sayfadan oluşan bir gazete idi. Zamanla Alman destek ve tesiri ile birlikte siyasi mecralara kaymasına rağmen Türk basın hayatında önemli yeri vardır. Şark Meselesi açısından bakıldığında Basiret gazetesi Avrupa devletlerinin ve özellikle de Almanya'nın yayılma politikalarına Osmanlı Devleti içerisinde bilerek ya da bilmeden araç olan bir yayım organı idi. İlk Millet gazetesi ibaresi Basiret gazetesinin bu güne kadar yayınlanan gazetelerden farkını ortaya koymaktadır.

Basiret Newspaper is one of the first private newspapers of our press history. It was found under the direction and ownership of Ali Efendi until the closing of the newspaper from its inception to its closure. Ali Efendi has adopted journalism as a profession and has obtained a living from this way. It is one of the most serious, objective and circulated newspapers of the period of prayer. The 1870's, when Basiret began its publication, coincide with the establishment of the Meşrutiyet administration in the Ottoman Empire. In this period, it played a major role in transferring various ideas and Meşrutiyet ideas to the Ottoman society. Basiret newspaper, nine-year-long broadcasting throughout the life of the community's messages to the public's attention was directed to be an independent media organ. At least that came up with the claim. There were a number of literary and intellectual newspapers in the pre-scrutiny period and a monopoly created by the state. In this period, the state-issued Takvim-i Vekayi; it was an official newspaper which communicated the orders and messages of the administration to the people. Basiret Newspaper, which has a very important place in the Turkish press life, is the pioneer of Turkish newspapers that we encounter in our history. Basiret Newspaper as the newspaper owner Basiretçi Ali said, "Newspaper for Nation on Interest of Homeland and General News" was initially a small 4-page newspaper. In time, Basiret shifted its publication policy towards political sphere with the German support and influence. From the point of view of the Eastern Question, the Basiret newspaper was a dissemination organ of the European states, especially Germany's spreading policies in the Ottoman Empire. It has been a window of Turkish public opinion to the western world, even though it is not wide and systematic until the end of the 19th century, with political writings published in foreign newspapers in Istanbul and news about the culture and civilization of the West. As it was the first news paper used the title of Millet newspaper, reveals its the difference among the newspapers published at that time.