Yatırımcı duyarlılığının Türkiye Sermaye Piyasası’na etkisi

Abstract

Yatırımcıyı rasyonel ve piyasayı etkin kabul eden birçok geliştirilmiş finans modelinin, finansal piyasalarda yaşanan sapmaları, türbülansları ve dalgalanmaları açıklamaya çalışırken yeterli olmadığı görülmektedir. Yatırımcı rasyonelliğini kabul eden finans varsayımları, yatırımcı duyarlılığına bakmaksızın finansal piyasaları açıklamaya çalışmaktadır. Ancak yatırımcıların finansal karaları yoluyla, piyasalara etki eden bilişsel sınırları mevcuttur. Davranışsal finans teorisinde, finans piyasaları için kabul gören sabit modellerde ve standart varsayımlarda yer alan "yatırımcı rasyonelliği" ile "etkin piyasa normu" varsayımı gevşetilerek, yatırımcıların karar sürecinde akılcılıktan sistematik olarak saptığı ve yatırımcı duyarlılığının varlığı kabul edilmektedir. Yatırımcı duyarlılığı doğrudan gözlemlenemediği için ölçmek oldukça zor olmaktadır. Çalışmanın amacı, Türkiye sermaye piyasasında yatırımcı duyarlılığının etkisini incelemektir. Literatürde yatırımcı duyarlılığını ölçmek için farklı değişkenler kullanılmıştır. Çalışmada yatırımcı duyarlılığının temsili için tüketici güven endeksi, piyasalarda oluşan volatiliteyi ölçen VIX ve MOVE endeksleri kullanılmıştır. Finansal yatırımların küreselleştiği piyasa şartlarında, yatırımcı duyarlılığını ölçmek için yerel değişken olarak tüketici güven endeksi kullanılırken, küresel değişken olarak da VIX ve MOVE endeksi değişken olarak alınmıştır. Sermaye piyasalarında, hisse senedi piyasalarını temsilen aylık BIST-100 verileri, tahvil piyasasını temsilen 2 yıllık gösterge tahvil verileri (DİBS) kullanılarak 2004-2018 dönemi araştırılmıştır. Lee Strazicich Unit Root Testi, Maki Eşbütünleşme Testi ve FMOLS yöntemleri ile yatırımcı duyarlılığı ölçülmeye çalışılmıştır.

It is seen that many developed finance theories that accept the investor as rational and effective in the market are insufficient in expressing the anomalies and fluctuations in financial markets. Financial models based on rationality try to explain financial markets regardless of investor sentiment. However, investors have cognitive limits that influence markets through financial decisions. The assumption of behavioral finance reduces the assumption of rationality and effective norm in the accepted standard models for financial markets and assumes that investors have systematically deviated from rationality in decision-making process and that investor sentiment exists. Since investor sensitivity cannot be directly observed, it is difficult to measure. The aim of this study was to investigate the effects of investor sentiment in Turkey's capital markets. Different variables are used in the literature to measure investor sentiment. In the study, consumer confidence index that represents the investor sentiment and VIX and MOVE indices which measure volatility in the markets are used. In the market conditions where financial investments are globalized, consumer confidence index is used as the local variable to measure investor sentiment and VIX and MOVE index are taken as variable as global variables. In the capital markets, the monthly BIST100 data representing the stock markets and the 2-year benchmark bond data (DIBS) representing the bond market are searched for the period 2004-2018. Investor sentiment is measured by Lee Strazicich Unit Root Test, Maki Cointegration Test and FMOLS methods.