İstanbul kısmet-i askeriyye mahkemesi 114 numaralı şer’iyye sicilinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

İstanbul Kısmet-i Askeriyye Mahkemesi'ne ait 98 varak hacmindeki 114 numaralı şer'iyye sicili H.1159-1163 (M.1746-1750) yılları arasında görülmüş, 405 adet davayı ihtiva eden bir ilȃm sicilidir. İki bölümden oluşan bu tez çalışmasında şer'iyye sicilinin transkripsiyonunu içeren bölümden başka, Osmanlı Miras Hukuku'nun ve sicildeki davalarının ele alındığı ayrı bir bölümde yer almaktadır. Bu çalışmada, Osmanlı Devleti'nin klasik dönemden yenileşme dönemine geçiş sürecine denk gelen bir zaman aralığında, Osmanlı miras hukuku uygulamalarının mahkeme kayıtları ışığında gün yüzüne çıkartılması hedeflenmiştir. Tereke dökümünü (tereke defteri) ve dolayısıyla mirasçıların hisse hesaplamalarını içermeyen bu sicilde, tereke tespiti, mirasçıların muvȃza'alı konularının dava yoluyla çözümü, vefat edenin alacak ve borçları, kölelerin mirastaki durumları, vasiyyetin miras taksimindeki etkisi, varissiz ölenlerin terekelerininin beytülmâl ile ilşkisi gibi ferȃizle (miras hukuku) ilgili pek çok dava kaydı bulunmaktadır. Davalarda hüküm kurmada etkin olan beyyine (delil), ikrȃr (kabul), inkȃr (red), tahlif (yeminleşme), deyn temessükü (borç senedi), hüccet senedi, mürur-ı zaman (zaman aşımı) gibi hukuk usûl ve kavramlarının miras davalarındaki önem ve etkisi ortaya çıkartılmıştır.

Kismet-i Askeriyye Court sidjil is a registry which contains 405 cases and has been viewed between A.H.1159-1163 (A.D.1746-1750) in 98 leaflet registries numbered 114 belonging to İstanbul Kısmet-i Askeriyye Court. In this thesis, which consists of two chapters, apart from the transcription of the registry, it is also included in a separate section dealing with the Ottoman law of heritage and its cases in the register. In this study, it is focused to reveal the Ottoman inheritance law practices in the context of court records in a time to the transition period of the Ottoman Empire from the classical period to the modernization period. In this record, which does not include the stock accounts of the heirs, contains the determination of the draft, solution of the law collusion issues of the heirs, the debts and debts of the deceased, the status of the slaves in the inheritance, the effect of the will on the inheritance division (inheritance law).In the case of inheritance law and concepts such as beyyine (evidence), ikrȃr (acceptance), denial (rejection), tahlif (juration), deed (debt), hüccet (deed), murur-ı zaman (time-out), which are effective in establishing judgments in lawsuits, importance and effect was revealed.