Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin görüşleri ışığında liselerde deizm düşüncesi

Abstract

Aydınlanma dönemiyle birlikte isminden sıkça söz ettirmeye başlayan deizm düşüncesi, son dönemlerde gençler tarafından ilgi gösterilen bir akım haline gelmiştir. Kamuoyunda paylaşılan haberler doğrultusunda gençlerin, Tanrı'nın varlığını kabul edip vahyin imkânını reddeden akım olarak tanınan deizm düşüncesine yöneldikleri ve her geçen gün İslam dininden uzaklaştıkları dile getirilmiştir. Bu araştırmayla merkezi sınavla öğrenci alan liselerdeki öğrencilerin deizm düşüncesine yöneliminin olup olmadığı, yönelimi varsa bu durumun sebepleri ve öğrencileri etkileyen faktörlerin neler olduğu din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin görüşlerinden istifade edilerek tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda bu liselerdeki öğrencilerin din kültürü ve ahlak bilgisi dersine ve öğretmenine olan tutumu; ders müfredatların ve kitapların amaç ve içeriğinin öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını karşılama durumu; öğrencilerin dini tecrübeleri konusunda öğretmenlerin gözlemleri göz önünde bulundurularak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada yöntem olarak nitel yaklaşım benimsenmiştir. Bu kapsamda İstanbul ilinde sınavla öğrenci alan fen, sosyal bilimler ve anadolu liselerinde görev yapan 34 din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmeni ile görüşmeler yapılmıştır. Çalışma grubunun seçilmesinde, kolay ulaşılabilirlik ilkesi esas alınarak amaçlı örneklem tercih edilmiştir. Verileri toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme formu; verilerin analizinde ise betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerden elde edilen bilgiler ışığında deizm düşüncesinin liselerde çok fazla etkili olmadığı fakat bu şekilde düşünmeye başlayan öğrencilerin varlıklarının da inkâr edilemeyeceği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca bazı sebeplerden dolayı öğrencilerin dini hayattan uzaklaşarak dünyevi bir hayata yöneldikleri belirtilmiştir. Öğretmenlerden elde edilen bilgilere göre öğrencilerin dini yaşamdan uzaklaşmasında ve deizm düşüncesine yönelmesinde birçok faktörün etkili olduğu tespit edilmiştir. Bu bağlamda DKAB öğretmenlerinin ve toplumdaki Müslümanların tutumları, ders müfredatlarının öğrencilerin ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanması, öğrencilerin sordukları soruların akıl ve mantık çerçevesinde gelişimsel özellikleri dikkate alınarak cevaplanması, kitaplar ve internet üzerinden öğrencilerin faydalanabileceği doğru kaynakların arttırılmasının son derece önemli olduğu vurgulanmıştır.

Beginning from the Enlightenment, the idea of Deism has become a widely heard and acclaimed movement. Furthermore, it is believed to have gained some extra popularity recently among teens. Latest news appeared on Media have created public opinion which stresses on the popular approval of Deism which is a current that accepts God's existence while rejecting the possibility of revelation by Turkish teens and on that they walk away from Islam day by day In this framework, my study aims at determining whether high school students (the high schools which recieve students based on their scores in the central exam) have a tendency towards Deism. If there is a tendency, finding out the affecting factors behind it by using the opinions of Religious Culture and Ethics teachers on the matter. In this context, the attitude of students toward the lesson of Religious Culture and Ethics and the teachers of it was evaluated by considering teachers' observations. Besides students' attitudes, the study investigated whether the content of the lesson's curriculum and books meet the needs and interest of students and students' religious experiences. The data of the research, which was constructed qualitatively, was obtained as a result of interviews with 34 Religious Culture and Ethics teachers working in Science, Social Sciences and Anatolian High schools. The purposive sampling was preferred in order to select the study group. A semi-structured interview form was used to collect data, while descriptive analysis was used to analyze the data. The idea of Deism was not that effective in schools according to the information obtained from the teachers participating in the research,. However, this study is concluded that the existence of students who start thinking in this way cannot be denied. Many factors have been found to be effective in alienating students from religious life and leading them to deism. The attitudes of the Religious Culture and Ethics teachers and Muslims in the society, preparing the course curricula according to students' needs, answering their questions reasonably and considering their developmental traits, enhancing the right resources –both printed and online - and making them available for students have been found to be of utmost importance.