İbn Kesir’in (ö.774/1373) Tefsirü’l-Kur’âni’l-Azim adlı eserindeki siyer rivayetlerinin tesbiti ve değerlendirilmesi : Mekke dönemi

Abstract

Tefsir, tarih, hadis, usûl ve daha birçok alanda eser veren İbn Kesîr, Dımaşk havzasında yetişmiş ve kendisinden sonrakilerin kaynak olarak görüşlerinden istifade ettikleri önemli bir âlimdir. İbn Kesîr'in kaleme aldığı Tefsîrü'l-Kur'âni'l-Azîm adlı eseri meşhur bir rivâyet tefsiri olarak bilinmektedir. O bu eserinde kendinden önce yazılan geniş bir rivâyet külliyatını sonraki nesillere aktarmaktadır. İbn Kesîr bu tefsirinde âyetleri açıklarken çok miktarda siyer rivâyetini de kullanmıştır. O bu rivâyetleri sadece nakletmekle sınırlı kalmamış, aynı zamanda senet ve metin tenkidini de yaparak değerlendirmelerde bulunmuştur. Onun tarihçiliği, müfessirliği ve hadisçi yönünün bir araya geldiği bu eserde yer alan siyerle ilgili zengin muhteva, siyer araştırmaları için önemli bir malzeme teşkil etmektedir. Amacımız âyetlerin doğru anlaşılmasında başat bir rol üstlenen siyer bilgilerini, İbn Kesîr'in zengin birikimiyle yazdığı Tefsîr'i özelinde derlemek ve değerlendirmektir. Bu çalışmamızda İbn Kesîr'in Tefsîr'inde oldukça fazla oranda yer verdiği siyer rivâyetleri tesbit edilmiş, çok yönlü ilmî kişiliği ile yaptığı değerlendirmeler incelenmiştir. Bu hususta zikredilen rivâyetlerin çok fazla oluşu ve araştırmamızın sınırlarını zorlaması sebebiyle araştırmamız Mekke dönemi rivâyetleriyle sınırlandırılmıştır. Araştırmamızda tesbit edilen siyerle ilgili rivâyet malzemesi, muhtevaya göre kronolojik bir tasnife tabi tutulmuştur. Bilgilerin muhtevası başlıklarımızı belirlemiştir. Rivâyetlerin incelendiği bölümün ana başlıklarının sonunda ve ilgili yerlerde müellifin görüşlerini de dikkate alarak değerlendirmeler yapılmıştır. İbn Kesîr'in geniş ilmî birikimiyle yaptığı değerlendirmeler kendisinden sonra yapılacak araştırmalara ışık tutmaktadır. Onun sahih, en doğru ve güvenilir olanı bulma çabasıyla yaptığı titiz değerlendirmeler, eserinin güvenilir kaynaklar arasında kabul edilmesine sebep olmuştur. Çalışmamızda Mekke döneminde Hz. Peygamber'in müşriklerle yaptığı mücadele ile isrâ ve mi'râc konuları ile ilgili rivâyetlerin, diğer siyer konularına oranla çoğunlukta olduğu görülmektedir.

Ibn Kesîr, who created works in tafsir, history, hadith, method and many other fields, is an important scholar who grew up in Damascus region and benefited from his views as a source. Ibn Kesîr's work Tafsîru'l-Qur'âni'l-Azîm is known as a famous narrative of rumors. In this work, he presents a large collection of narratives written before him to next generations. Ibn Kesîr used a lot of cyber narrative in explaining the verses in this tafsir. He was not confined to conveying these narrations, but he also made evaluations by making criticisms of the notes and text. The rich content of the soviah included in this work, which combines his historiography, his tafsirism, and the style of the hadith, constitute an important material for his siyer studies. Our aim is to compile and evaluate the siyer information which plays a leading role in the correct understanding of the verses, in the context of Tafsir, which he wrote with the rich accumulation of Ibn Kesîr. In this study, it has been determined that the siyer narratives that Ibn Kesir has given a high proportion in his Tafsir and his evaluations with his multi-faceted scientific personality were examined. Because of the excess of the rumors mentioned in this issue and the limits of our research, our research has been limited to the accounts of Mecca period. In our study, the narrative material related to the identified siyer was subjected to a chronological classification according to the content. The content of the information has been determined by our headings. The evaluations were made by taking into consideration the author's opinions at the end of the main chapters of the section where the narrations were examined and at the relevant places. The evaluations of Ibn Kesîr with his extensive knowledge accumulate light for the researches that will be carried out after him. His meticulous evaluations in an effort to find the true, correct and reliable have led to the acceptance of his work among reliable sources. In our study, It is seen that the rumors about the issues of isra and mi'râj and the struggle of the Hz. Prophet with the idolaters are in the period of Mecca compared to the other siyer issues.