Nurettin Topçu’nun sosyal değişme yaklaşımının analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türk düşünce hayatında önemli bir yere sahip olan Nurettin Topçu'nun sosyal değişme anlayışını; insanın iç dünyasına, tarihe, topluma ve toplumsal kurumlara yönelik analizlerinden hareketle ortaya koymaktır. Topçu, yoğun siyasi ve toplumsal gelişmelerin gerçekleştiği bir dönemde ve sosyal değişmelerin net bir şekilde görüldüğü bir toplumda yaşamıştır. Avrupa'da aldığı eğitim, çok yönlü entelektüel arka planı ve coşkulu iç dünyasının yansımaları ileri sürdüğü düşüncelerinde de görülmektedir. Topçu, bu düşüncelerinde toplumlarda yaşanan sosyal değişmelere temas ettiği gibi savunduğu belli değerler çerçevesinde sosyal değişme önerilerinde de bulunmuştur. Bu çalışmada öncelikle sosyal değişme kavramı ve kuramsal gelişimi ele alınmış; daha sonra Nurettin Topçu'nun sosyal değişme anlayışında etkili olduğu düşünülen hayatı, düşünce dünyası, kişiliği ve etkilendiği şahsiyetlerin etkilerine değinilmiş, bunların ışığında Topçu'nun sosyal değişme yaklaşımı açıklanmaya çalışılmıştır. Bunun için literatür taraması ve yarı yapılandırılmış mülakat teknikleri kullanılmıştır. "Nurettin Topçu'da sosyal değişme anlayışına şekil veren düşünsel arka plan nasıl oluşmuştur?" ve "Nurettin Topçu sosyal değişmeyi nasıl ele almaktadır?" sorularının cevabı aranmıştır. Çalışma neticesinde Nurettin Topçu'nun sosyal değişme anlayışıyla; toplumların tarihsel süreç içerisinde düz değil döngüsel bir değişim çizgisi izlediğini düşündüğü, ahlâkın tarihsel süreç içerisindeki seyri açısından da bu durumun geçerli olduğu ortaya konulmuştur. Bu çalışmada ayrıca hareket felsefesinin Topçu açısından sosyal değişmenin kaynağı olduğu; irade, demokrasi ve laikliği sosyal değişmeye neden olan etmenler olarak gördüğü sonucuna ulaşılmıştır. Topçu'nun Batılılaşma odaklı değişimlerin Türk milletinin özünü kaybetmesine neden olduğu, çözümün en başta milleti kuran yaratıcı güçlere dayanmak olduğu düşüncesi çalışmanın bir diğer çıktısıdır. Onun sosyal değişme anlayışı; insanı özünden ve Allah'a giden yoldan uzaklaştıran her türlü değişmeye karşıyken, bunun tam tersi değişmeleri ise hem memnuniyetle karşılamakta hem de bu değişmeleri sağlayacak programı çizmektedir.

The aim of this study is to understand Nurettin Topçu's understanding of social change, which has an important place in Turkish thought life; to analyze human internal world, history, society and social institutions. Topçu lived in a period of intense political and social developments and in a society where social changes were clearly seen. The education he received in Europe is seen in his multi-faceted intellectual background and his reflections on his enthusiastic inner world. Topçu also made suggestions for social change within the framework of certain values he advocated as he touched social changes in societies. In this study, firstly, the concept of social change and its theoretical development are discussed. Then, the effects of Nurettin Topçu's life, thought world, personality and influential personalities which are thought to be effective in his understanding of social change were tried to be explained. For this purpose, literature review and semi-structured interview techniques were used. Searched for answer for the questions "How was the intellectual background formed that shapes the idea of social change in Nurettin Topçu?" and "How does Nurettin Topçu discuss the social change?". As a result of the study, Nurettin Topçu's understanding of social change; it is revealed that societies think that they follow a cyclical line of change that is not flat in the historical process. In this study, it was found that the philosophy of action from Topçu's perspective was the source of social change; and will, democracy and secularism as factors that cause social change. The fact that Topçu's Westernization-oriented changes caused the Turkish nation to lose its essence and that the solution was to rely primarily on the inventor forces that established the nation was another outcome of the study. His understanding of social change; while it is against every kind of change that takes man away from the essence and the way that leads to Allah; opposite changes are welcomed and they provide these changes to design the program.