Çeviribilimde kuram-uygulama ilişkisi bağlamında bir araç olarak dergiler : “Metis Çeviri ve Çevirmenin Notu dergilerinin incelenmesi”

Abstract

Yirminci yüzyılın sonlarında sosyal bilimler alanında yaşanan paradigma değişimi ile meşruiyetini ilan eden çeviribilimin bu değişim ile birlikte çalışma alanı da genişlemiştir. Söz konusu paradigma değişiminden önce dilbilimsel yaklaşımların etkisi ile çeviri çalışmalarının kaynak metin odaklı ele alındığı bilinmektedir. Ancak bu değişimden sonra çeviribilim araştırmaları erek odaklı yürütülmeye başlanmıştır. Tarihin her döneminde gerek sosyal, kültürel, ekonomik, politik ve bilimsel gerek şahsi gereksinimlerden ötürü kültürlerarası iletişimin sağlanabilmesi için çeviri etkinliğine başvurulmuştur. Yaşanan dönemin şartları doğrultusunda, çeviriye bakış açısı da farklılık göstermiştir. Yirminci yüzyılın son çeyreğinde çevirinin girift ve çok boyutlu yapısını benimseyen çeşitli çeviri anlayışları ortaya konmuştur. Bu bakış açısı doğrultusunda çeviribilimde sıkça tartışılan ve günümüz çeviribilim çalışmalarında yer almaya devam eden kavramlardan biri de kuram ve uygulama ilişkisi olmuştur. Çeviribilim alanında yapılan tartışmalarda kuramsal çalışmaların çeviri eğitimi, çeviri eleştirisi, kuram ve yöntem üzerine çeviri tartışmaları gibi uygulama alanına yansıtılmadığında, çeviri kuramlarının işlevinin yerine getirilmemiş olduğunu savunan bir bakış açısı da mevcuttur. Bu çalışmanın çıkış noktası bu tartışmalar çerçevesinde kuram ve uygulama ilişkisini ana hatlarıyla irdelemektir. Bu incelemeyi gerçekleştirmek için ele alınan araştırma nesnesi ise çeviri dergileridir. Çünkü çeviri dergileri, düzenlenen sempozyumlar, yapılan çalıştay ve toplantılar, yayımlanan bildiri, makaleler ve kitaplar gibi tüm dünyada ve ülkemizde çeviribilim gelişmelerinin yakından izlenebileceği önemli uygulama alanlarıdır. Bu çalışmanın amacı, uygulama alanı ve aynı zamanda uygulama aracı olarak Türkiye'de çeviri dergiciliği üzerinden dilbilimsel yaklaşımlar ve günümüz çeviri anlayışlarını yansıtan çeviri kuramları ekseninde çeviri kuramlarının Metis Çeviri ve Çevirmenin Notu dergilerindeki yerini belirlemeye çalışmak ve bu yolla kuram ve uygulama ilişkisi kavramına bir üst bakış kazandırmaktır.

In the late twentieh century with the paradigm shift in social sciences, the study area of translation studies which gained its legitimacy has also expanded. It is the reflection of paradigm shift in Translation Studies that target text oriented researches have taken place rather than source text oriented researches with the influence of linguistic approaches. In every period of history, translation has been used to ensure intercultural communication due to social, cultural, economic, poitical, scientifical and personal reasons. In accordance with the conditions of the period, the perspective of translation has also varied. In the last quarter of the twentieh century, various translation conceptions which adopted intricate and multidimensional structure of translation have revealed. In line with this point of view, one of the concepts which is frequently discussed in translation studies and continues to take place in contemporary Translation Studies has been the relationship between theory and practice. In the field of Translation Studies when theoretical studies are not reflected in the field of application such as translation education, translation criticism and discusssion about theory and method, translation theories are not fullfilled. Within the framework of these discussions, the starting point of this research is to examine the relationship between theory and practice. In this regard, translation journals are research objects to make this examination. Due to the fact that as well as symposiums, meetings, papers, articles and books, translation journals are important application areas where translation studies can be follwed closely all over the world and in our coutry. The aim of this study to gain a top view to the concept of relationship between theory and practice by trying to specify the position of translation conceptions in the journals of Metis Çeviri and Çevirmenin Notu Çeviri Edebiyatı within the frame of translation theories which reflect linguistic approaches and contemporary translation conceptions as both application area and application tool through translation journals in Turkey.