Seyahatnamelere göre Selçuklu ve beylikler devrinde sosyo-kültürel hayat (XIII.-XIV. yüzyıl)

Abstract

Seyahatnamelere Göre Selçuklu Ve Beylikler Devrinde Sosyo-Kültürel Hayat (XIII.-XIV. Yüzyıl) adlı çalışmamız, XIII ve XIV. yüzyıllarda Anadolu'ya gelen yahut muhtelif coğrafyalara giderken bu coğrafi bölgeden geçen seyyahların kaleme aldıkları seyahatnameler ışığında, Anadolu'nun sosyal ve kültürel hayatını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Ortaçağ boyunca pek çok seyyah, çeşitli coğrafyaları gezmiştir. Anadolu pek çok uygarlığın kuruluşuna şahitlik etmiş bir coğrafya olarak seyyahların ve maceraperestlerin dikkatini çekmiştir. Seyyahlar bu gezilerde gözlemler ve tasvirler yaparak izlenimlerini yazmış yahut rapor etmişlerdir. Böylece seyahatname adı verilen gezi yazıları ortaya çıkmıştır. Seyahatnameler, edebi yönlerinin yanı sıra ülkelerin siyasi, dini, kültürel ve iktisadi tarihleri hakkında da oldukça değerli bilgiler içermektedir. Tezimizin giriş bölümünde çalışmanın amacı ve yöntemi açıklanmış ardından da kullanılan kaynaklarının tanıtımı ve değerlendirilmesi yapılmıştır. Birinci bölümde seyyah, seyahat ve seyahatname tanımları yapılmıştır. Seyahatler amaçları bakımından bölümlere ayrılarak seyahat türleri hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca ilk insandan çalışmamızın kapsadığı XIV. yüzyıla kadar geçen sürede seyahatin tarihine dair bilgiler yer almaktadır. İkinci bölümde seyyahların hayatlarında dair bilgiler bulunmaktadır. Çalışmamızın ana kısmı olan üçüncü bölümde, seyahatnamelerde yer alan bilgilerden yola çıkarak Anadolu'nun kültür hayatı ile ilgili olarak gündelik hayat, dini hayat, ilim hayatı, beslenme ve mutfak kültürü, ahiler ve tekkeler hakkında bilgiler verilmiştir. Son bölümde ise seyyahların sultanlar ve sufilerle olan münasebetlerine yer verilmiştir. Çalışma konunun genel değerlendirilmesinin yapıldığı sonuç bölümü ile bitirilmiştir.

In our study named "Socio-Cultural Life in The Period of Seljuks and Principalities According to Travelbooks (XIII.-XIV. Century)", it is aimed to indicate social and cultural life of Anatolia in the light of travelbooks by travellers whom came to Anatolia in 13th and 14th centuries or whom stopped by Anatolia while going to different regions. Many travellers visited various geographic regions during the Middle Ages. Anatolia attracted attention of travellers and anventurers as a geographical location which witnessed the foundation of many civilizations. Travellers in these visits wrote or reported their impressions by observing and describing. In this way, travel articles called "travelbooks" came on the scene. Travelbooks indude valuable information about political, religious, cultural ve economic history of countries in addittion to their literary aspects. In the introduction part of our thesis, the purpose and procedure of our study is explained as well as the presentation and evaluation of the sources in bibliography is stated. In the first chapter, it is defined what traveller, travelling and travelbook means. Next, it is informed about types of travelling by separating them in sections in terms of their purposes. Moreover, the history of travelling from the time the first human being existed till the 14th century on which our study focuses in explained. In the second chapter, it is given information about the lives of travellers. In the third chapter, the main part of our study, it is referred to daily life, religious life, scientifıc life, nutrition and cuisine, ahi community and dervish convent of Anatolia on the basis of travelbooks. In the last chapter, it is pointed out the relationship between travellers and sultans and sufis. Our study is ended up with the conclusion part in which general evaluation of the topic is made.