Neoklasik realizm bağlamında son dönem Türkiye-Rusya ilişkileri

Abstract

Gideon Rose tarafından ortaya atılan ve teorik bir çerçeve kazanan "neoklasik realizm", bu çalışmanın temel teorisini oluşturmaktadır. İkili ilişkilerde hep geleneksel söylemleri koruyan ve savunan Türk-Rus ilişkileri, 1990'lı yıllarda atılan adımlar ile birlikte 2000'li yıllarda zirveye dayanan ikili ilişkilere doğru evirilmiştir. 2000'li yıllarda gelişen ilişkilerin ardından 24 Kasım 2015'de yaşanan uçak krizi ile Türkiye-Rusya ilişkileri kopma noktasına gelmiştir. Tam da bu noktaya atıf yapan çalışma, bu evreye kadar gelen ikili ilişkilerin tekrardan hızla gelişim göstermesinin ana sebebini neoklasik realist perspektiften ele almaktadır. Bu çalışma, sürdürülen ikili ilişkilerde uluslararası sistemin etkisi ile yaşanan problemlerin ulusal aktörlerle son bulabileceğini, ülkelerin dış politikalarını belirlerken içsel unsurlara da önem vermesi gerektiğini iddia ederken, Türk-Rus ilişkilerindeki bu krizi ve ardından yaşanılan gelişmeleri bu çerçevede ele alarak analiz etmektedir. Bu çerçeveden ele alınacak olunursa bu çalışmanın ilk bölümünde, çalışmanın temelini oluşturan "neoklasik realizm" teorisi ele alınacaktır. Neoklasik realizme giden sürecin temellerini oluşturan realizm, neorealizm, savunmacı/saldırgan realizm de incelenmektedir. Çalışmanın ikinci ve üçüncü bölümünde, Türk-Rus ilişkileri dönemsel bazda ele alınmaktadır. 24 Kasım 2015 tarihinde yaşanan uçak krizinden sonra iki ülke arasında yaşanan krizler, işbirlikleri incelenmiştir. Çalışmanın sonuç ve değerlendirme kısmında ise Türkiye ile Rusya Federasyonu arasında yaşanan uçak krizi ilişkileri kopma noktasına kadar getirildiği süreç incelenmiştir. Daha sonrasında gerek uluslararası konjonktür gerekse ulusal aktörlerin hamleleri ile iki ülke arasındaki ikili ilişkiler geliştirilmiş ve işbirliğine doğru yol almıştır. Tam da bu noktada neoklasik realizm teorisinin ana iddialarının yaşanan hadiseler sonrasında ne gibi çıkarımlara vesile olduğu analiz edilmiştir.

Neoclassical Realism suggested by Gideon Rose and in time constitued its framework, forms the basis of this study' theory. The Turkish-Russian relations, which have always maintained and advocated traditional discourses in bilateral relations, have evaluated and evolved into the top-tier bilateral relations in the 2000s with the steps taken in the period of 1990s. Following the developing relations in the period of 2000s, jet crisis in November 24, 2015 was to the point of break the relations between Turkey-Russia. This study, which refers exactly at this point, discusses the main reason for the rapid development of bilateral relations again with the perspective neoclassical realism. This study claims that, by the influence of the international system in the ongoing bilateral relations problems can end, also claims the importance of internal factors while determining their foreign policies and finally analyses crisis among between Turkish and Russian raletion and aftermath in this context. In this framework, in the first part of the study, "neoclassical realism theory" which forms the basis of this study was discussed. In the second and third part of the study, Turkish and Russian relations were discussed on periodic framework. The crisis and cooperations among this two countries were investigated which took place after the jet crisis on November 24, 2015. In the last part of the study, relations between Turkey and Russian Federation have brought to the breaking point by the jet crisis. Afterwards, both inernational conjuncture and the actions of national actors set forward for new cooperations. At this juncture, the events and after effects were analyzed according to neoclassical realism theory and its claims.