Downton abbey dizisinin Türkçe altyazılarındaki çeviri hatalarının skopos kuramı bakımından analizi

Abstract

Son yıllarda yaygınlık gösteren görsel-işitsel medya unsurları sebebiyle, altyazı çevirileri daha da önem kazanmış ve çeviribilim araştırmacılarının odak noktalarından birisi haline gelmiştir. Çalışmamızda da, tarihi bir İngiliz drama dizisi olan Downton Abbey'in (Downton Malikanesi) ilk sezonunun tamamı olan yedi bölüm analiz edilerek, Türkçe altyazı çevirilerindeki dilsel ve kültürel bağlamdaki çeviri hataları/sorunları saptanıp, ilgili kısımlar için alternatif çeviriler sunulmuştur. Bulunan hatalar genel olarak, kültürel ve dilsel kategoriye ayırılmıştır. Makro çerçeve olarak, işlevsel çeviri anlayışının dominant kuramı olan Skopos kuramı ışığında, amaç ve işlev doğrultusunda çeviri hataları saptanmıştır. Mikro çerçevede de, Skopos'taki amaç konsepti ile birlikte altyazı çevirisindeki yaygın stratejiler benimsenerek çeviri kararları alınmış ve alternatifleri verilmiştir. Çalışmamızda, işlevsel Skopos kuramının altyazı çevirisi yaparken yol gösterici olabileceği görüşü amaç edinilmiştir. Çevirmenin kaynak metne bağlılığı, yer yer dilsel ve kültürel artalan yetersizliği ile amaç doğrultusunda hedef kitlenin beklentilerine eğilmemesinin hataların omurgasını oluşturduğunu söyleyebiliriz. Bu hatalardan hareketle, altyazı çevirmenlerinin çeviri yaparken işlevsel ve hedef kitleyi gözeten çeviriler benimsemesi gerektiği önem kazanmıştır. Ayrıca hedef kitle ve akademik ölçekte de çeviribilim çevreleri için, Skopos kuramının altyazı çevirisinin eleştirisi ve uygulaması için yol gösterici ve yönlendirici olabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Çeviri, altyazı çevirisi, çeviri hataları, Skopos kuramı, Downton Abbey.

Due to the recent widespread audiovisual media, subtitle translations have gained more importance and become one of the focal points of translation researchers. In our study, after analyzing all of the seven episodes in the first season of the English historical drama series Downton Abbey in order to determine the linguistic and cultural translation errors/problems in the Turkish subtitle translations, we tried to provide alternative translations for the relevant sections. In general, the errors are divided into cultural and linguistic categories. As a macro framework, in the light of the Skopos theory, which is the dominant theory of functional translation, translation problems have been identified in line with the purpose and function concepts. In the micro-framework, in addition to the concept of purpose in Skopos, common strategies in subtitle translation were adopted to take translational decisions and give alternative translations for the mistaken parts. In our study, we aim to assert that functional Skopos theory can be guiding in the process of subtitle translation and its criticism. We hold the opinion that the translator's linguistic and cultural background information inadequacy, loyalty to the source text and the lack of focus on the expectations of the target addressee along with the negligence of purpose are the backbone of the translational errors. Based on these errors, it is substantial that subtitle translators should adopt functional and target-oriented translations when translating. We can conclude that Skopos theory can be guiding and instructive in the criticism and practice of subtitle translation both for the target addressee and the translation studies circles on the academic scale. Keywords: Translation, subtitle translation, translation errors, Skopos theory, Downton Abbey