Karâfî ve edilletü’l-vahdâniyye fi’r-redd ale’n-naşrâniyye adlı eseri

Abstract

Yedinci yüzyılda İslâm dini ortaya çıktıktan sonra eskinin köklü dinleri ve din mensuplarıyla hem dinî alanda hem de sosyal alanda farklı diyaloglar içerisine girilmiştir. Dinî alanda öne çıkan diyaloglardan bir tanesi de her iki dinin mensuplarının kendi dinlerinin hakikatine ve üstünlüğüne vurgu yapan reddiye türünde eserler kaleme alma şeklinde tezahür etmiştir. Reddiye türü eserler, sırf entelektüel bir çabanın ürünü olmayıp aynı zamanda konjonktürel metinlerdir. Çalışmamız, Karâfî'nin bu metninin hangi bağlamın ürünü olduğunun ortaya konması ve ortam-reddiye ilişkisini belirleme açısından önem taşımaktadır. Çalışmamız, on üçüncü yüzyılda yaşamış olan Karâfî'nin Dinler Târihi alanındaki eserlerinden birisi olan Edilletü'l-vaḥdâniyye fi'r-redd ʿale'n-naṣrâniyye isimli eseri bağlamında Müslüman-Hıristiyan diyaloğu ile Müslüman-Hıristiyan diyaloğunun oluşumuna reddiye literatürünün etkisi ve iki dinin mensuplarının birbirlerini nasıl anlayıp yorumladıkları hususunu konu edinmiştir. Çalışmamız, yazma eserlerin gün yüzüne çıkarılması bakımından önem taşımakla birlikte eserin yazarı Karâfî, hakkında bilgi verme, eserin hangi bağlamda yazıldığı, hangi konuları ele aldığı, konuları işlerken nasıl bir yöntem izlediği, İslâm reddiye geleneği içerisinde nasıl bir yer edindiği ve Karâfî'nin Dinler Târihi alanındaki diğer eseri el-Ecvibe'den farkını ve benzerliğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmamızda üç bölüm halinde incelenen eserin hangi bağlamın ürünü olduğu, nasıl bir hedefi gerçekleştirmek istediği gibi hususlar, etraflıca değerlendirilerek eserin yazılma amacı anlaşılmaya çalışılacaktır. Ayrıca kronolojik bir zaman dizini kullanılacağı gibi zaman zaman da karşılaştırmalar yapılacaktır.

After the birth of Islam in the seventh century, various dialogues have been established both in the religious field and on the social scene with the rooted religions and members of the religion. One of the dialogues that stand aut in the field of religion emerged in the form of rejection or polemics, in which the members of both religions emphasized the truth and superiority of their religion. Polemical works are not just a product of an intellectual effort, but are also conjunctural texts. This study is important in determining the context in which this text of al-Qarāfī is derived and in determining the relationship between environment and polemics. Our work is based on the Muslim-Christian dialogue, and the influence of polemical literature on the formation of the Muslim-Christian dialogue and on how members of the two religions understood and interpreted each other in the context of the Adilla al-wahdaniyya fi al-radd alâ al-nasrâniyya, one of the works of al-Qarâfî, who lived in the thirteenth century. Our work is important for the uncovering of a manuscript. It gives information about al-Qarâfî, the author of the book, the context, the subjects examined, the method followed in the book. This study also aims to reveal the place of this work in the Islamic polemical literature, and the difference and similarity between this book and al-Acviba, al-Qarâfî's other work in the field of History of Religions. Using the descriptive research the purpose of writing the work will be understood the work in three chapters, this study deals with the context to which this work is attached, and the goals it wants to achieve. Also, it uses a chronological time index as well as a comparison on occasion.