Birinci mecliste Edirne milletvekilleri ve faaliyetleri (1920-1923)

Abstract

Edirne, M.Ö. Orta Asya'dan göç eden Trak Kabilesi'nin boylarından olan Odrisler tarafından istila edilerek, Balkan yarımadasında, Meriç Nehri'nin sol kısmında bulunan yerde kurulmuş bir yerleşim yeridir. Tarihi süreç içerisinde Makedonya Krallığı ve Romalıların eline geçmiştir. Romalılar zamanında burası "Adrianopolis" adıyla anılır olmuştur. Roma'nın ikiye ayrılmasıyla birlikte "Adrianopolis (Edirne)" Doğu Bizans'ın hakimiyet alanı içerisinde kalmıştır. Peçenekler tarafından da kuşatılan bu şehir, I. Murat zamanında Osmanlıların hakimiyetine geçmiş, Sultan Murat'ın isteği ile şehrin adı "Edirne" olarak değiştirilmiştir. Osmanlılar döneminde başkent olarak kullanılan bir şehirdir. Edirne şehri balkanlara yapılan fetih hareketleri için stratejik öneme haiz bir yerdir. 1828-1829 ve 1877-78 yıllarında Ruslar tarafından, 1913 yılında Bulgarlar tarafından, 1920 yılında ise Yunanlılar tarafından şehir ele geçirilmiştir. Edirne 1922 yılında kurtarılmış ve Türk hakimiyeti kesin olarak sağlanmıştır. Anadolu'da Millî Mücadele başlarken, Trakya'da Yunanlılar tarafından işgal altında idi. Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'dan başlattığı Millî Mücadele'ye Edirne'yi de dahil etmesi kaçınılmazdı. Bu sıralarda Büyük Edirne Kongresi tarafından alınan silahlı direniş hareketi takdirle karşılandı. Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'dan başlattığı Millî Mücadele'ye Edirne'de görevli Cafer Tayyar (Eğilmez) Paşa'nın hakimiyetinde bulunan I. Kolordu da destek vermiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın Amasya Tamimi'nde belirttiği üzere Erzurum'da bir kongrenin toplanmasına karar verilmişti. Buraya katılamayan delegelerin Sivas'ta yapılacak kongreye katılması öngörülmüştü. Sivas'ta alınan kararlar kapsamında "Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" çatısı altında bütün cemiyetler birleştirilerek işgaller karşısında Millî Mücadele'ye destek vermişlerdi. Trakya'da kurulan "Trakya Paşaeli Müdafaa Heyet-i Osmaniye", bu karardan sonra "Trakya Paşaeli Müdafaa Heyet-i Osmaniyesi" ve "Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adıyla iki mühür kullanarak, Trakya bölgesinin düşman işgalinden, düşman mezaliminden kurtarılması için çalışmışlardı. Bu cemiyet Büyük Edirne Kongresi'nden sonra "Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" olarak tek mühür kullanarak Millî Mücadele'ye ve Trakya bölgesinin düşman işgalinden, düşman mezaliminden kurtarılmasına çalışmıştır. Bu çalışmada giriş bölümünde Edirne ilinin kısa bir tarihinden bahsedilecektir. Daha sonra Edirne'de yaşanan Millî Mücadele sürecine değinilecek ve tezimizin ana konusu ilk TBMM'de Edirne milletvekilleri olan İsmet Paşa, Cafer Tayyar Paşa, Mehmet Şeref Bey, Mehmet Faik (Kaltakkıran) Bey, Kâzım Karabekir Paşa'nın yaptıkları faaliyetler incelenecektir.

The occupation of Izmir by the Greeks was an important event in the beginning of the national struggle. While the National Struggle began in Anatolia, Edirne was occupied by the Greeks. Edirne B.C. It was invaded by Odris, one of the Trak tribes who migrated from Central Asia. It is a city located on the Balkan Peninsula, on the left side of the Meriç River. In the historical process, the kingdom of Macedonia and the Romans took over. In the time of the Romans, this city was called "Adrianopolis". With the split of Rome, "Adrianopolis (Edirne)'' remained within the domain of the Eastern Byzantine. This city, surrounded by the Pechenegs, was captured by the Ottoman Sultan in the time of the Ottoman Sultan Murad. After the sovereignty of the Ottomans, this city was renamed Edirne by Sultan Murad. It was a capital city during the Ottoman period. The city of Edirne is a city of strategic importance for the conquest movements of the Balkans. The city was conquered by the Russians in 1828-1829 and 1877-78, by the Bulgarians in 1913 and by the Greeks in 1920. Edirne was rescued in 1922 and Turkish domination was ensured. It was inevitable for Mustafa Kemal Pasha to include Edirne in the national struggle initiated by Anatolia. At that time, the armed resistance movement in the Great Edirne congress was welcomed. The First Corps, which was under the control of Cafer Tayyar (Eğilmez) Pasha in Edirne, supported the National Struggle initiated by Mustafa Kemal Pasha in Anatolia. As Mustafa Kemal Pasha stated in Amasya Tamim, it was decided to convene a congress in Erzurum. It was foreseen that the delegates who could not participate in the congress to be held in Sivas. Within the scope of the decisions taken in Sivas, "Anatolia and Rumelia Müdafaa- ı Law Association" all the associations came together and supported the national struggle against the occupation. After this decision, the "Thrace Paşaeli Müdafaa-i Osmaniye" Association, which was founded in Thrace, tried to save the Thrace region from enemy occupation and enemy atrocities by using two seals called "Thrace paşaeli Müdafaa-ı Law Society" and "Thrace paşaeli Müdafaa-ı Law Society". After the Great Edirne Congress, "Thrace Paşaeli Müdafaa-ı Law Association" used a seal and tried to save Thrace region from enemy occupation and enemy atrocities. In the introduction part of this study, a short history of Edirne province will be mentioned. Then, the national struggle process in Edirne will be touched and the main subject of our thesis will be the activities of İsmet Pasha, Cafer Tayyar Pasha, Mehmet Şeref Bey, Mehmet Faik (Kaltakkıran), and Kazım Karabekir.