Hz. Peygamber döneminde hacamat kültürü

Abstract

Hacamat, tarihi milattan öncelere dayanan, pek çok medeniyet tarafından benimsenip uygulanan bir tedavi yöntemidir. Arap toplumunda da bu tedavi yönteminin uygulandığı bilinmektedir. Hadis kitaplarında, Hz. Peygamber döneminde öne çıkan tedavi yöntemlerinden biri olarak dikkatleri çekmektedir. Resûlullah'ın da bizzat tedavi amaçlı hacamat yaptırdığı ve çevresindeki kişilere tavsiye ettiği hususunda pek çok rivayet mevcuttur. Buna ilave olarak günümüzde de hacamat yoğun bir ilgi görmektedir. Bu yoğun ilgiye rağmen Hz. Peygamber dönemi hacamat uygulamasının mahiyetine dair ülkemizde bilimsel nitelikte yapılmış, yeterli ve tatmin edici bir çalışma bulunmamaktadır. Bu eksikliği gidermek amacıyla çalışmamızda, dönemin tıp kültürünün bir yönünü teşkil eden hacamat uygulamaları ele alınmıştır. Hacamat, medeniyet tarihi ve tıp tarihi açısından da irdelenerek bu tedavi yönteminin tarihî süreçte diğer toplumlarda nasıl bir yere sahip olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece Hz. Peygamber dönemindeki hacamat uygulamalarının tarihî süreç içerisindeki yerini görme imkânı elde edilmiştir. Araştırmamızın sonucunda, Hz. Peygamber döneminde Arap toplumunun medeniyetler arası etkileşim sayesinde elde ettiği tıbbî birikimin bir yansıması olarak hacamatı uyguladığı kanaatine varılmıştır. Aynı zamanda, Hz. Peygamber döneminde hacamatın vücudun hangi bölgelerinden ve hangi rahatsızlıklar sebebiyle yapıldığı hususlarıyla ilgili önemli bulgulara ulaşılmıştır. Bunun yanında, hacamatı uygulayan haccâmlarla ilgili tartışmalar ve rivayetlerde kimliği zikredilen haccâmlar hakkında bilgiler elde edilmiştir. Son olarak Hz. Peygamber döneminde hacamatı gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulan hacamat aletleri hakkında bir takım bilgiler tespit edilmiştir.

Hijamah is a treatment method dating back to before Christ, and adopted and implemented by many civilizations. It is known that this treatment was implemented also in Arab society. In the hadith books, it draws attention as a prominent treatment method during the era of Prophet Muhammad. There are many narrativies telling that Prophet himself got hijama for treatment and recommended it to people around him. Furthermore, hijamah attracts a great deal of attention even today. Despite this attention, there is no scientific, adequate and satisfying study in our country regarding the nature of hijamah during the Prophet Muhammad era. In our study, hijamah applications constituting a part of the era's medical culture were addressed to fulfill this deficiency. We tried to detect what kind of place this treatment method had in other societies during history by examining Hijamah in terms of civilization history and history of medicine. Therefore, we had the opportunity to see the place of hijamah applications in the era of Prophet Muhammad during the course of history. As a result of our study, we decided that the Arab society implemented hijamah as a reflection of medical accumulation which they gained thanks to interaction among civilizations in the era of Prophet Muhammad. Furthermore, important findings were accessed concerning which body parts hijamah is applied to and for what diseases during the era of Prophet Muhammad. Besides, information about the hijamah practitioners mentioned in discussions and rumors about practitioners applying hijamah. In conclusion, some information was acquired about the hijamah tools required to perform hijamah during the era of Prophet Muhammad.