Azerbaycan’da Türkiye ve Rusya algısı; Azerbaycan’ın Türkiye ve Rusya ile ilişkileri

Abstract

Güney Kafkasya`da, Avrupa ve Asya`nın ulaşım-iletişim hatlarının buluşma noktasında, jeopolitik açıdan hassas bir bölgede bulunan, Rusya, Türkiye ve İran gibi güçlü ülkelerle sınır komşusu olan Azerbaycan, 1991`de SSCB`nin dağılmasının ardından bağımsızlığını elde ederek uluslararası sisteme bir aktör olarak katılmıştır. Azerbaycan Cumhuriyeti`nin bağımsızlığını ilk tanıyan devlet Türkiye Cumhuriyeti olmuştur. İlk günden itibaren Türkiye ile çeşitli alanlarda geliştirilen ilişkiler günümüzde stratejik işbirliği düzeyine kadar yükseltilmiştir. Rusya ile ilişkiler ise daha karmaşık bir karaktere sahiptir. Bu, tarihen Rusya`nın Azerbaycan`da gerçekleştirmek istediği "etki alanı" politikasıyla ilgili olmuştur. Bununla birlikte bağımsızlığın ilk yıllarında Rusya ile ilişkilerde mevcut olan sorunlar günümüzde önemli ölçüde ortadan kaldırılmıştır. Bu çalışmada Azerbaycan`ın Türkiye ve Rusya ile olan ikili ilişkileri araştırılmış ve bunun yanısıra Azerbaycan`da Türkiye ve Rusya algısı analiz edilmiştir. SSCB içerisinde uzun süre kardeş ülkeler olarak yaşayan Azerbaycan ve Rusya, aynı zamanda günümüz itibariyle birbirini kardeş ülkeler olarak adlandıran Azerbaycan ve Türkiye arasında ilişkilerin analizi özellikle Azerbaycanlıların Türkiye ve Rusya algısını anlamak açısından önemlidir. Azerbaycanlıların Türkiye ve Rusya ile ilgili birçok önyargıları veya olumlu düşünceleri yüzlerce yıl önce oluşmuş ve günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Kısaca, Türk veya Rus imajı, etnik kalıpların olağan oluşum sürecinden dolayı oluşmaktadır. Bazı önyargılardan kurtulmak, ilişkilerin gerçek yüzünü anlamak ve Türk ve Rus algısının artı ve eski yönlerini ele alarak gelecekte Azerbaycan`ın bu iki ülke ile ilişkilerini daha da pekiştirerek olumlu yönde algıların gelişimine katkı sağlamak açısından bu araştırma önem taşımaktadır. Çalışmanın temel amacı Azerbaycan`da Türkiye ve Rusya algısı ve mevcut faktörleri tespit etmek, özellikle Türk ve Rus algısını ele alarak gelecekte Azerbaycan`ın bu iki ülke ile ilişkilerinin gelişmesine olumlu yönde katkı sağlamaktır. Anahtar Kelimeler: Uluslararası İlişkiler, Azerbaycan, Türkiye, Rusya, Algı

Azerbaijan, located in the South Caucasus, at the meeting point of Europe and Asia transportation and communication lines, in a geopolitically sensitive region, which shares borders with powerful states like Russia, Turkey and Iran, gained its independence in 1991 after the dissolution of the USSR and stepped into the international relations arena. The first state to recognize the independence of Azerbaijan Republic has been the Republic of Turkey. Since the first days of establishment of bilateral relations with Turkey until now, these relations developed in various fields and were raised up to the level of strategic cooperation. Relations with Russia have a more complex character. This was related to the historical policy of "domain" Russia wanted to carry out in Azerbaijan. However, many problematic issues that existed in relations with Russia in the early years of independence have been eliminated to a great extent today. This study investigates bilateral relations of Azerbaijan both with Turkey and Russia, at the same time analysis the perception of Turkey and Russia in Azerbaijani. Analysis of relations between Azerbaijan and Russia living as brotherly countries in the USSR for a long period of time, and also Azerbaijan and Turkey called as brotherly countries as historically as today, is particularly important for understanding the perceptions of Azerbaijanis of Turkey and Russia. Prejudices or positive thoughts of Azerbaijanis regarding Turkey and Russia have been formed hundreds of years ago and still exists today. Summarily, the Turkish or Russian perceptions have been formed due to the general formation of ethnic patterns. This study is important in order to contribute to the development of positive perceptions by getting rid of some prejudices, understanding the real face of relations and enhancing the relations of these two countries with Azerbaijan. The main objective of this study is to identify the current perceptions of Turkey and Russia in Azerbaijan, especially to address the pros and cons of Turkish and Russian perceptions, and thus to contribute to the development of future relations with these two countries, by the development of perceptions of these two in a positive way. Keywords: International Relations, Azerbaijan, Turkey, Russia, Perception