Akhisar’da (Manisa) zeytin tarımını etkileyen fiziki coğrafya koşullarının analizi

Abstract

En eski üretim faaliyetlerinden biri olan tarım, tarihsel süreç içerisinde hiçbir zaman önemini yitirmemiştir. Araştırma konumuzu oluşturan zeytin tarımı da ekonomik sosyal ve kültürel anlamda toplumlara büyük katkılar sağlayan bir ekonomik faaliyet olmuştur. Dünya'da zeytin alanlarının yayılışına bakıldığında zeytin alanlarının 30° ile 45° enlemleri arasında toplandığı görülür. Akdeniz ikliminin varlığına bağlı yayılış gösteren zeytin alanlarının neredeyse tamamı Akdeniz'e kıyısı olan ülkelerde bulunmaktadır. Dünya ülkeleri, sahip oldukları zeytin alanları ve ürettikleri toplam zeytin açısından ele alındığında AB ülkelerinin ve İspanya'nın ön planda olduğu görülmektedir. Zeytin ve zeytinyağının sağlık üzerindeki olumlu etkilerinin özellikle son yıllarda insanlar tarafından fark edilmesiyle zeytin tarımının önemini daha da artmıştır. Türkiye, 9 milyon dekara yakın zeytin alanı ve 178 milyondan fazla zeytin ağacı ile zeytin tarımında önemli bir ülke olmasına rağmen zeytin ve zeytinyağı üretiminde olması gereken seviyelerde değildir. Ülkemizde zeytin üretiminin tamamına yakını Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yapılmaktadır. Araştırma alanımızı oluşturan Akhisar'da ise 448.600 dekar alanda, 12 milyona yakın zeytin ağacından yılda 175- 200 bin ton zeytin üretimi yapılmaktadır. Zeytin tarımı iklim başta olmak üzere yer şekilleri, toprak özellikleri, su kaynakları gibi fiziki coğrafya unsurlarından büyük oranda etkilenmektedir. Yıllar içerisinde zeytin üretiminde meydana gelen değişikliklerin sebeplerini; fiziki coğrafya unsurları, zeytinin fizyolojik yapısına bağlı ortaya çıkan periyodisite sorunu ve bakım koşulları oluşturmaktadır. Bu çalışmada Akhisar ilçesindeki iklim, yer şekilleri, toprak özellikleri ve hidrografik özellikler gibi fiziki coğrafya unsurları ortaya konmuş olup bu unsurlar ile zeytin tarımı arasındaki ilişki belirlenmeye çalışılmıştır. Akhisar'daki arazi kullanımı ve zeytin alanlarının geçmişten günümüze göstermiş olduğu değişimler haritalarla ortaya konmuştur.

Agriculture, one of the earliest productive activities of humanity, has never lost its significance throughout the history. Olive agriculture, which is the subject of this study, is an economical activity that has greatly contributed to communities in terms of financial, social and cultural aspects. When investigated it can be seen that olive agriculture areas are spread between 30° and 45° latitudes. Almost all olive agriculture areas spread in accordance with the existence of Mediterranean climate are located in Mediterranean shore countries. When the countries all over the world are analyzed, it can be seen that European Union countries, especially Spain are in the forefront in terms of having the olive agriculture areas and total amount of olive production. Thanks to the facts that olive and olive oil's positive effects on human health are noticed by the people particularly in recent decades, the importance of olive cultivation has extremely increased. forefront in terms of having the olive agriculture areas and total amount of olive production. Thanks to the facts that olive and olive oil's positive effects on human health are noticed by the people particularly in recent decades, the importance of olive cultivation has extremely increased. Although Turkey, an important country in olive agriculture, accommodates approximately 9 million decars of olive agriculture area and more than 178 millions olive trees, it is not at the desired level of olive and olive oil production. In Turkey, nearly all of the olive is produced in Aegean, Marmara, Mediterranean and Southern east regions of Turkey. In Akhisar, subject area of this study, 175- 200 billion tons of olive is produced from approximately 12 million olive trees in an area of 448,600 decars. Olive agriculture is affected greatly by climate most, followed by geographical formations, soil characteristics and water sources, which are all geographical factors. The changes in olive production in years comprise of physiogeographical factors, periodicity problem that stems from the plant's physiological structure and care conditions of olive trees. This study aims to reveal factors as climate, geographical formation, soil characteristic and hydrographical features and to identify the relationship between olive agriculture and them. Moreover, the changes in land use and olive production areas in Akhisar are shown by the aid of maps.