Borsa İstanbul ve Türk döviz piyasasında haftanın günü ve ocak ayı anomalisinin varlığının test edilmesi

Abstract

Geçmişten günümüze oluşturulan finansal teoriler farklılık göstermektedir. Bu finans teorilerinden biri de Etkin Piyasa Hipotezdir. Fakat bir piyasa her zaman etkin olmamaktadır. Etkin olmayan bir piyasa göstergesi olan anomaliler Davranışsal Finansın özellikleri sonucunda oluşmuştur. Piyasada açıklanamayan anormal hareketlere açıklama getiren Davranışsal Finans Teorileri büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada geleneksel finans teorileri ve bunun karşısında duran insan psikolojisini de kapsayan Davranışsal Finans etkinliğini incelenmiştir. Bu çalışmada BIST-100 ve döviz kurları üzerinde Haftanın günü etkisi ve Ocak Ayı Anomalisi araştırılmıştır. Çalışmada 01/02/2008- 31/12/2018 dönemi haftanın günü etkisi için BIST-100, Dolar ve Euro günlük verileri kullanılırken; Ocak ayı anomalisinin varlığını test etmek amacıyla 01/12/1999- 31/12/2018 dönemi arasındaki BIST-100, Dolar ve Euro aylık verileri kullanılmıştır. Serilerin durağanlıklarını araştırmak için birim kök testlerinden; ADF(1979) ve Phillips-Perron(1988) testleri uygulanmıştır. Serilerde dağılımın normal olup olmadığını göstermek amacıyla ise Jarque Bera testi uygulanmıştır. AR, MA, ARMA ve ARIMA Modelleri belirlendikten sonra Ocak ayı anomalisi ve haftanın günü etkisi için ARCH-LM testi uygulanmış ve ARCH, GARCH modelleri belirlenmiştir. Çalışma sonucunda; serilere uygulanmış ARCH ve GARCH modelleri sonuçlarında elde edilen bilgiler incelendiğinde; BIST-100 Endeksi üzerinde Ocak ayı anomalisi varlığına rastlanmış ama Haftanın Günü Etkisine rastlanmamamıştır. Dolar endeksinde, Haftanın Günü Etkisinin olduğu ve Cuma günlerinin diğer günlere göre daha yüksek getirinin elde edildiği gün olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ocak Ayı Anomalisinin sebebinin yılın ilk ayı olması ve bilgilerin Ocak ayında piyasaya sunulması olarak belirlenirken, Dolar üzerinde ki haftanın günü etkisinin Cuma gününün haftanın son iş günü olmasından kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır.

Financial theories formed from past to present vary. One of these finance theories is the Effective Market Hypothesis. But a market is not always effective. Abnormalities, an ineffective market indicator, are the result of the characteristics of Behavioral Finance. Behavioral Finance Theories that explain the unexplained abnormal movements in the market are of great importance. In this study, the effectiveness of Behavioral Finance, which includes traditional finance theories and human psychology, is examined. In this study, the effect of the day of the week and January Anomaly on BIST-100 and exchange rates were investigated. In the study, BIST-100, Dollar and Euro daily data are used for the day of week effect of 01/02/2008 - 31/12/2018 period; BIST-100, Dollar and Euro monthly data between 01/12 / 1999- 31/12/2018 period were used to test the presence of January anomaly. In order to investigate the stationarity of the series; ADF (1979) and Phillips-Perron (1988) tests were performed. Jarque Bera test was used to show whether the distribution was normal in the series. After determining AR, MA, ARMA and ARIMA Models, ARCH-LM test was applied for January anomaly and day of week effect and ARCH, GARCH models were determined. In the results of working; When the information obtained from the results of ARCH and GARCH models applied to the series is examined; On the BIST-100 Index, January anomalies were detected, but no Day of the Week Effect was observed. In the dollar index, it is concluded that the Day of the Week Effect and Friday are the days when higher returns are obtained than the other days. The reason for the January Anomaly was determined as the first month of the year and the release of the information in January, and it was concluded that the effect of the day of the week on the Dollar was the Friday's last working day.