Seyyid Şerîf Cürcânî’nin nübüvvet anlayışı : Şerhu’l-mevakıf örneği

Abstract

Kelamın üç ana konusundan biri olan nübüvvet, kelam geleneğine sistematik olarak hicri IV. yüzyılda girmiş, her dönemde karşıt görüşleriyle var olmaya devam etmiştir. Bu çalışma da, XVI. yüzyılda yaşamış olan Eş'arî ekolünün önde gelen isimlerinden Seyyid Şerîf Cürcânî'nin nübüvvet hakkındaki görüşlerine yer verilecektir. Onun görüşleri, telif ettiği Şerhu'l Mevâkıf adlı eseri bağlamında değerlendirilmiş, fakat gerekli görülen yerlerde et-Ta'rîfât ve Haşiye Ale'l- Keşşâf adlı eserlerinden de yararlanılmıştır. Çalışma giriş, iki bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde; nübüvvet bahsinin sınıflandırmaya tabi tutulmasıyla nübüvvet dört ana başlıkta ele alınmıştır. Nübüvvetin imkânı, gerekliliği, mahiyeti, ispatı başlıkları altındaki tartışmalar mezhepler bağlamında ana hatlarıyla incelenmiştir. Konu incelenirken mezheplerin önde gelen isimlerinin konu hakkındaki görüşlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde Seyyid Şerîf Cürcânî'nin nübüvvet hakkındaki görüşleri incelenmiştir. Onun nübüvvet anlayışı genel itibariyle bağlı olduğu Eş'arî geleneğin ana kabulleri çerçevesinde şekillenmiştir. Çalışmada bu durum göz önüne alınarak gerek kendisinin atıf yaptığı gerekse tarafımızdan belirlenen âlimlerin ortak görüşlerine yer verilmiştir. Seyyid Şerîf'in nübüvvet anlayışı kapsamında nübüvvet ile ilgili doğrudan ve dolaylı kavramlar, nübüvvetin imkânı ve ispatı, mûcize ve keramet, peygamberlerin ismeti, efdâliyet gibi konulara ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir. Bu bilgiler verilirken eserin tahkik döneminde yazılmış bir şerh olması göz önünde tutularak değerlendirme yapılmıştır. Çalışmanın sonunda ise Seyyid Şerîf'in bu konular hakkındaki görüşleri ana hatlarıyla değerlendirilip özetlenmiştir.

The prophethood, which is one of the three main subjects of the Kalam, is the Islamic IV of the Kalam tradition. century in a systematic way, has continued to exist in every period with opposing views. .In this study will be given the wiews of Sayyid Sharif Jurjani, one of the leading names of the Ash'ari school who lived in XVI. century, on prophethood in the framework of one of the three topics of Kalam. His opinions were evaluated in the contaxt of his work named Şerhu'l Mevâkıf, but his other works et-Ta'rîfât and Haşiye Ale'l- Keşşâf were also used where necessary. Our study consists of introduction, two parts and conclusion. In the first part of the thesis, discussions on prophethood were examined in the context of sects. The opinions of the prominent names of the sects are given. In the second chapter, Sayyid Sharif Jurjani's opinions about prophethood were examined. In general, his understanding of prophethood is within the framework of the Ashith tradition to which he is attached. Considering this situation, in this study, common views of both the scholars he has been cited and those determined by us are included. Sayyid Sharif Jurjani's concepts of prophethood, the concepts related to prophethood, the possibility and proof of prophethood, miracle and oracle, and the innocent (ismet) of prophets are discussed in detail. At the end of the study, Sayyid Sharif Jurjani's opinions on these issues are evaluated and summarized.