Osmanlı şeriyye sicillerinde ve fetva mecmualarında içki içme suçu ve cezası

Abstract

Hukuk kuralları insanların toplum halinde yaşayabilmeleri için yüzyıllar boyunca gerekli olmuş; her devlet toplum düzenini sağlayabilmek için birtakım kurallar koymuş ve uyulmasını belli yaptırımlarla desteklemiştir. İçki içme fiili İslam'ın ilk dönemlerinden itibaren tedrici bir şekilde yasaklanmış ve İslam hukuk doktrininde detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Bu çalışmada İslam Hukuk doktrininde önemli yer tutan bu konu ele alınmış ve içki içmeye verilen cezaların uygulamada nasıl varlık bulduğu incelenmiştir. Bu amaçla Osmanlı toplumunun sosyal, kültürel ve hukukî hayatının bir bakıma aynası konumunda olan şeriyye sicilleri kullanılmıştır. Ayrıca dönemin şartlarını ve hayatını daha iyi analize edebilmek için günlük hayatın, siyasi, hukuki anlayış ve görüşlerin yansıması olan fetva mecmuaları toplumun çeşitli katmanlarıyla geçmiş ve gelecek arasında bilgi aktarımını da sağladığı için bizim başvuru kaynaklarımızdan olmuştur. Bu kaynakların yanında Osmanlı dönemi hukuk işleyişinde yarı resmi hukuk külliyatı sayılan eserlere de atıfta bulunulmuş bu sayede yıllarca kitaplarda okuduğumuz hukuk kuralarının ve cezaların toplumdaki yansımasını görme imkânımız olmuştur. Dönem dönem çıkarılan kânunnameler unutulmayarak burada verilen cezalarla uygulamada verilen cezaların karşılaştırılması yapılmıştır. Bu çalışma şeriyye sicillerinin fazlalığı sebebiyle öncelikle Üsküdar daha sonra Hasköy ve Eyüp bölgelerinden XVI, XVII, XVIII. yüzyıllardaki bazı defterler baz alınarak hazırlanmıştır. Doktrinde verilmesi gereken cezayla uygulamada verilen cezalar arasında tespit edilen farklılıkların muhtemel sebepleri araştırılmıştır. Konuyla ilgili davalara gerekli görülen yerlerde tez metninde, bazı durumlarda ise dipnotta yer verilmiştir

Law rules have been necessary for centuries to enable people to live in society; every state has set a number of rules to provide for community regulation and has supported certain sanctions for compliance. Drinking is practically prohibited from the earliest times of Islam and discussed in detail in the doctrine of Islamic law. In this study, this issue, which has an important place in the Islamic Law doctrine, has been discussed and how fines imposed on drinking have been found in practice. For this purpose, sherries registering Which is as reflection of the social, cultural and legal life of the Ottoman society was used. In addition, to better analyze the conditions and life of the period, the Ottoman Empire's social life, political and legal understanding and views of the fatwa metaphors exhibiting with concrete examples has been one of our reference sources since it provides information transfer between the various layers of society and the past and the future. In addition to these sources, the works of the Ottoman period in the legal process were also referred to as works of semi-official law. In this way, we have had the opportunity to see the reflection of the law rules and punishments that we read in books for years. This study, due to the excess of sherries registering, was prepared based on some sherries records firstly Üsküdar then Hasköy and Eyüp regions in XVI, XVII and XVIII centuries The possible reasons for the differences between the punishments in given practice and the punishments imposed in the doctrine were investigated. The cases related to the subject are included in the thesis text, and in some cases in the footnote where deemed necessary