Karar birimlerinin dış politika yapım sürecinin işleyişine etkileri : Türk dış politikası örneği

Abstract

Bu tez, bir dış politika olayı karşısında, Karar Birimi yapısında meydana gelen değişikliğin, karar alma sürecinin farklı bir şekilde işlemesine neden olduğu ve bu farklılığın dış politika karar çıktısında farklılıkların görülmesine yol açtığı varsayımına dayanmaktadır. Dolayısıyla çalışmanın amacı, Türkiye'nin dış politika yapım sürecini ve mekanizmasını Karar Birimi Kuramı çerçevesinde analiz etmektir. Bu çalışma, Karar Birimi Kuramının temel argümanlarının uygulanabilirliğini görmek adına, 2002-2012 yılları arası AK Parti iktidarında yaşanan 1 Mart Tezkeresi, 2009 Ermeni Protokolleri ve Suriye Krizi karar alma süreçlerini irdelemektedir. Mevcut çalışmanın merkez noktasını, Türkiye'nin dış politika yapım sürecinin ve mekanizmasının analiz edilmesi konusu oluşturmaktadır. Dolayısıyla bu çalışma, dış politika yapım süreci ve yönetimi sırasında meydana gelen gelişmeleri analiz etmeyi hedeflemektedir. Bu çerçevede çalışmanın ana araştırma soruları şu şekildedir: 1. Dış politika yapım sürecine katılan iç aktörler kimlerdir? 2. Dış politika yapım sürecine katılan iç aktörlerin rejim içerisindeki pozisyonları ve çıkarları nelerdir? 3. Dış politikaya yön veren iç aktörler, dış politikada karar alma sürecinde müzakereleri nasıl yürütmektedir? 4. Dış politika yapım sürecine katılan iç aktörler, kendi aralarında ortaya çıkan farklılıkları nasıl yönetmektedir? 5. Dış politika çıktıları üzerinde yetkili karar alma birimlerinin etkisi ne derecede söz konusudur? Karar Birimi literatüründe, yetkili karar birimleri "özerk aktörler koalisyonu", "baskın grup" ve "baskın lider" olmak üzere üç farklı otorite etrafında şekillenmektedir. Bu duruma bağlı olarak, karar çıktıları ise "karşılıklı uzlaşma", "tıkanıklık", "uyuşma", "bölünmüş sembolik eylem", "tek parti hâkimiyeti" ve "orantısız uzlaşma" çerçevesinde meydana gelmektedir. Belirlenen örnek olaylara ilişkin yetkili karar birimleri, bu üç yetkili karar birimi etrafında şekillenmekte ve karar çıktıları da buna bağlı olarak belirlenmektedir. Belirlenen örnek olayların değerlendirmelerine dayanarak yapılan analiz neticesinde, Türk dış politika alanında bir sorun ile karşılaşıldığında, sorunun niteliğine göre yetkili karar mekanizmasının şekillendiği ve buna bağlı olarak da karar alma süreçlerinin farklılık arz ettiği bulgusuna ulaşılmaktadır. Bu noktadan hareketle, çalışmamızın temel varsayımı olan "karar birimi yapısındaki değişikliğin, karar sürecini ve çıktısını belirgin şekilde etkilediği" yargısı, AK Parti iktidarı dönemindeki dış politika yapımında mevcuttur. Anahtar Kelimeler: Karar Birimi Kuramı, Özerk Aktörler Koalisyonu, Baskın Grup, Baskın lider, Türk Dış Politikası, AK Parti

This thesis is based on the basic assumption that changes occurring in the structure of the Decision Units leads to different processing of the decision-making process in foreign policy events and these differences can cause differences in foreign policy decision outcomes. Therefore, the aim of this study analyzes Turkey's foreign policy decision-making process and mechanism by the framework of Decision Units Theory. In order to see the applicability of the main arguments of Decision Units Theory, this study research to the decision-making process occurred 1st of March Note, 2009 Armenian Protocols and Syrian Crisis by the ruling of AK Party between the years of 2002-2012. The center point of this study analyzes the subject of Turkey's foreign policy making process and mechanisms. Therefore, this study aims to analyze the developments that occurred during the foreign policy-making process and management. In this context, the main research questions of the study are as follows: 1. Who are the internal actors involved in the foreign policy-making process? 2. What are the positions and interests of internal actors in the foreign policy-making process involved in the regime? 3. How internal actors that shape foreign policy, to conduct negotiations in the decision-making process in foreign policy? 4. How internal actors that involved in the foreign policy-making process, is to manage the differences that arise between them? 5. What extent the impact on foreign policy outcomes of the authoritative decision units? In the Literature on Decision Unit, authoritative decision units shaped around three different authorities: "coalition of autonomous actors", "single group" and "predominant leader". Depending on this situation, the decision outcomes classified under these topics: " concurrence", " one party's position prevails", "mutual compromise", "lopsided compromise", "deadlock" and "fragmented symbolic action". Authoritative decision units in the determined case studies, is framed by these three authoritative decision units and decision outputs are shaped in this direction. Based on the evaluations of the analysis results with determined case studies; we reached these conclusions that when faced with a problem in Turkish foreign policy, authoritative decision units is shaped by the nature of the problem and accordingly the differences occur in decision-making process. From this point, the basic assumptions of our study "The changes in the structure of authoritative decision units significantly affects decision-making process and output " is available in the foreign policy making during the period of AK Party. Keywords: Decision Units Theory, Coalition of Autonomous Actors., Single Group, Predominant Leader, Turkish Foreign Polity, AK Party