Sosyal bilgiler dersi ile bütünleştirilmiş toplumsal cinsiyet temelli etkinliklerin toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimine yönelik tutumlara etkisi

Abstract

Bu araştırmada sosyal bilgiler dersinde uygulanan toplumsal cinsiyet eşitliği etkinliklerinin öğrencilerin toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimlerine yönelik tutumlarına etkisi incelenmiştir. Araştırmada, toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı etkinliklerin uygulandığı deney grubu ile toplumsal cinsiyet etkinliklerinin uygulanmadığı kontrol grubunun toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimlerine yönelik tutumları arasındaki farkı ortaya koymak amacıyla "statik, ön test-son test kontrol gruplu yarı deneysel deneysel desen" kullanılmıştır Araştırmanın çalışma grubunu 2017-2018 eğitim-öğretim yılı bahar dönemi Kocaeli İli Körfez ilçesindeki bir ilkokulda öğrenim görmekte olan 4. sınıf öğrencileri ile oluşturmuştur. Tesadüfi olarak 4-D (29 Öğrenci 13 erkek- 16 kız) sınıfı deney, 4-C (27 Öğrenci, 14 erkek- 13 kız) sınıfı ise kontrol grubu olarak atanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Çetin Gündüz ve Tarhan (2015) tarafından geliştirilmiş olan "Toplumsal Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimlerine Yönelik Tutum Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırmada veri analizi aşamasında ilk olarak deney ve kontrol grubundaki öğrencilere ilişkin demografik özelliklerin betimlenebilmesi amacıyla frekans ve yüzde analizi kullanılmıştır. Ardından veri analizi için istatistiksel işlemlere geçilmeden önce verilerin normal dağılıp dağılmadığının incelenmesi amacıyla Kolmogorov- Simirnov testi kullanılmıştır. Deney ve kontrol gruplarının Toplumsal Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimlerine Yönelik Tutum Ölçeği' nden son testte aldıkları puanların grup içinde karşılaştırılması amacı ile bağımlı gruplarda t-testi ve Wilcoxon Sıralı Ölçümler Testi kullanılmıştır. Toplumsal Cinsiyete Dayalı Meslek Seçimlerine Yönelik Tutum Ölçeği'nin toplam puanlarına ilişkin deney ve kontrol gruplarının son test puanları arasında fark olup olmadığının belirlenmesi amacıyla ise bağımsız gruplarda t-testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda deney grubunda yer alan öğrencilerin olumlu tutum boyutunda ön test ve son test puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Olumsuz tutum boyutunda ve ölçeğin toplamında ise ön test ve son test puanları arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre, öğrencilerin toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimlerine yönelik olumsuz tutumlarına ilişkin puanlarının uygulanan deneysel işlem sonrası azaldığı bulgusu elde edilmiştir. Kontrol grubunun grup içi ölçümlerine ilişkin sonuçlar incelendiğinde, öğrencilerinin toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimlerine yönelik öntest ve sontest tutum puanları arasında hiçbir boyutta anlamlı bir farklılık olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Deney grubu ve kontrol grubunun sontest puanları karşılaştırıldığında ise toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimlerine yönelik olumsuz tutumlarına ilişkin puanların ve toplam puanların deney grubu lehine farklılaştığı bulgusu elde edilmiştir. Bütün bu bulgular birlikte değerlendirildiğinde, sosyal bilgiler dersinde uygulanan toplumsal cinsiyet eşitliğine dayalı etkinliklerin öğrencilerin toplumsal cinsiyete dayalı meslek seçimlerine yönelik tutumlarını olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşılabilir. Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği, İlkokul Öğrencileri.

In this thesis, the effects of gender mainstreaming activities applied in social studies courses on the attitudes of female students towards their profession choices were examined. In the study, in order to reveal the difference between attitudes of the experimental group in which gender activities were applied and the control group in which gender activities were not applied towards gender-based profession choices, " the static- group pretest- posttest design" was used. The study group consisted of 4th-grade students attending a Elementary School in the district of Körfez, Kocaeli, in the spring term of the 2017-2018 academic year. With the decision given randomly, the 4-D class (29 students, 13 boys- 16 girls) were assigned as the experiment group, where the 4-C class (27 students, 14 boys- 13 girls) were assigned as the control group. In the research, "Attitude Scale Towards Gender-Based Profession Choices" developed by Çetin Gündüz and Tarhan (2015) was used as a pretest and posttest. In the data analysis phase, firstly, frequency and percentage analysis were used to describe the demographic characteristics of the students in the experimental and control groups. After that, the Kolmogorov-Smirnov test was used to determine whether the data were distributed normally or not before carrying out statistical operations for data analysis. A non-parametric test, namely Mann-Whitney U test was used in order to determine whether there was any difference between the post-test scores of the experimental and control groups regarding the total scores of the Attitude Scale Towards Gender-Based Profession Choices. Wilcoxon Signed-Rank Test was used in order to compare the total post-test scores of the experiment and control groups in the Attitude Scale Towards Gender-Based Profession Choices. Independent samples T-test was used in the other measurements. As a result of the research, it was concluded that there was no statistically significant difference between the pre-test and post-test scores in the positive attitude dimension of the students in the experimental group. It was concluded that there was a significant difference between the pre-test and post-test scores in favor of the experimental group in the negative attitude dimension and the total scale. Accordingly, it was found that the scores of students' negative attitudes towards gender-based profession choices decreased after the experimental procedure. When the results of the control group's intra-group measurements were examined, it was concluded that there was no significant difference between the pre-test and post-test attitude scores of the students based on gender-based profession choices. When the posttest scores of the experimental group and the control group were compared, it was found that the scores on the negative attitudes towards gender-based profession choices and the total scores differed in favor of the experimental group. When all these findings are evaluated together, it can be concluded that gender equality activities applied in social studies course positively affect students' attitudes towards gender based profession choices. Key Words: Social Studies, Sex, Gender, Gender Equality, Primary School Students.