Yeşil Bankacılık: Türkiye ve Seçili İslam Ülkeleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme = Islamic Banking: A Comparative Study of Türkiye and Selected Islamic Countries

Abstract

Son yıllarda küresel ısınma, çevresel bozulma ve doğal kaynakların hızla tükenmesi, sürdürülebilir kalkınmanın tüm sektörlerde olduğu gibi finans sektörü açısından da bir zorunluluk haline gelmesine neden olmuştur. Bu kapsamda ortaya çıkan yeşil bankacılık, çevreye duyarlı projelere finansman sağlayarak ekolojik sürdürülebilirliği desteklemeyi amaçlayan alternatif bir finansal sistem olarak dikkat çekmektedir. Yeşil bankacılık, yalnızca ekonomik kalkınmayı değil, aynı zamanda çevresel ve sosyal sorumluluğu da gözeten bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır. Özellikle İslam ülkelerinde uygulanan faizsiz finans prensipleri üzerine kurulu İslami bankacılık, yeşil bankacılığın temel ilkeleriyle yüksek düzeyde örtüşmekte ve şer'i esaslara uygun sürdürülebilir finansman imkanları yaratmaktadır. Bu tez çalışmasında, yeşil bankacılık kavramı, işleyişi ve İslami finans ile uyumu detaylı biçimde ele alınmış; ardından Malezya, Endonezya, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi seçilmiş İslam ülkelerinde uygulanan yeşil finansman politikaları analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, Malezya ve Endonezya'nın yeşil sukuk piyasasını aktif olarak geliştirdiği, BAE ve Suudi Arabistan'ın ise yenilenebilir enerji projelerine yönelik büyük ölçekli yeşil finansman sağladığı görülmüştür. Türkiye'de ise yeşil bankacılık uygulamaları henüz gelişme aşamasında olup, özellikle katılım bankalarının yeşil finansman modellerini yaygınlaştırma konusunda daha fazla teşvike ihtiyaç duyduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, yeşil bankacılık ve İslami finans, Türkiye'nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında önemli bir role sahiptir. Türkiye, İslami yeşil finansman araçlarını geliştirerek hem İslam ülkeleri arasında hem de küresel ölçekte yeşil bankacılık alanında öncü bir ülke olma potansiyeline sahiptir.

In recent years, rapid global warming, environmental degradation, and the depletion of natural resources have made sustainable development a necessity across all sectors, including the financial industry. In this context, green banking has emerged as an alternative financial system that aims to support ecological sustainability by providing financing for environmentally responsible projects. Green banking presents a holistic approach that not only promotes economic development but also incorporates environmental and social responsibility. Particularly in Islamic countries, Islamic banking—based on interest-free finance principles—demonstrates a high level of compatibility with the fundamental values of green banking and enables the creation of Shari'ah-compliant sustainable finance mechanisms. This thesis comprehensively examines the concept, operation, and compatibility of green banking with Islamic finance. It further analyzes green finance policies implemented in selected Islamic countries, namely Malaysia, Indonesia, Saudi Arabia, and the United Arab Emirates. The analysis reveals that Malaysia and Indonesia have actively developed their green sukuk markets, while the UAE and Saudi Arabia have provided large-scale green financing for renewable energy projects. In contrast, green banking practices in Turkey are still at a developmental stage. It has been identified that participation banks in Turkey require further incentives to expand green finance models. In conclusion, green banking and Islamic finance play a critical role in advancing Turkey's sustainable development goals. By strengthening its Islamic green finance instruments, Turkey holds significant potential to become a leading country in the field of green banking, both among Islamic nations and on a global scale.