Yeni bir dinsellik formu olarak 'Spiritüel hepçillik' üzerine nitel bir araştırma = A qualitative study on 'Spiritual omnivorism' as a new form of religiosity

Abstract

Kutsal ile ilişkileri bağlamında yeni bir inanç biçiminin şekillenmesini sağlayan spiritüel bireyler, özelleştirilmiş bu inanç çerçevesinde farklı din ve inançların pratiklerini bağdaştırmaktadır. Senkretik ve eklektik özelliklere sahip bu inanç biçimi, örgütlü veya örgütlü olmayan dinler, inançlar ve kadim gelenekten beslenmektedir. Hakikatin bir parçasının her din, inanç ve kültürde olduğu iddiasının bulunduğu bu inanç biçimi, perennial felsefe bakış açısına sahip olmanın yanı sıra günümüzde pek bilinmeyen ancak gelecekte geniş çevrelerce kabul görmesi kuvvetle muhtemel olan omnizm inancının izlerini taşımaktadır. Sahip oldukları inancı hiçbir kavram ile sınırlamak istemeyen katılımcılar, kendilerini henüz bir kavram ile tanımlamamaktadırlar. Bu nedenle spiritüel evrende ayrım yapmadan her din ve inançtan beslenen ancak hiçbir dine ya da inanca aidiyeti bulunmayan ve hepçil (omnivore) bir tutum benimseyen bu kişilerin farklı bir kategoride değerlendirilmesi gerektiğine karar verilmiştir. Bu bağlamda, uygulamalarda hepçil veya her şeyci tutum benimseyen ve uygulamalara spiritüalist bakış açısıyla yaklaşan bu kişilerin ortaya koyduğu inanç biçiminin "spiritüel hepçillik" olarak kavramsallaştırılması uygun görülmüştür. Bu kapsamda çalışmanın amacı, katılımcı görüşleri çerçevesinde spiritüel hepçilliğin yapısını, dine yaklaşımını, sunduğu tanrı imajını ve spiritüel hepçil bireylerin bu inanç bağlamında nasıl bir kişilik geliştirdikleri, söz konusu inancın sosyal ilişkilerindeki etkileri konularına mercek tutmak ve anlaşılır kılmaktır. Nitel araştırma yönteminin tercih edildiği bu çalışmada spiritüel pratiklerin ve kurumların yoğunluklu olduğu İzmir, Muğla, İstanbul ve Ankara illerinde yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplamda dokuz katılımcıyla derinlemesine görüşme gerçekleştirilmiştir. Sosyo-dini perspektiften ele alınan konunun anlaşılır kılınması için olgubilim deseni ve katılımcılara erişebilmek için örnekleme tekniği olarak kartopu örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Elde edilen verilerin analizi için betimsel analiz tekniğine başvurulmuştur. Sonuç olarak, spiritüel hepçil bireylerin yaşamlarını, sosyal çevrelerini, hayatı, varlık gayelerini, kutsal ile ilişkilerini, dinlere yaklaşımlarını ve sahip oldukları tanrı imajını inançları kapsamında yeniden anlamlandırdıkları ve biçimlendirdikleri görülmüştür.

In the context of their relationship with the sacred, spiritual individuals who enable the shaping of a new form of belief integrate practices from various religions and faiths within this personalized belief framework. This belief system, characterized by syncretic and eclectic features, draws from organized and unorganized religions, beliefs, and ancient traditions. Claiming that a part of the truth exists in every religion, belief, and culture, this form of belief reflects the perspective of perennial philosophy while also bearing traces of omnism a belief that, although relatively unknown today, is highly likely to gain wider acceptance in the future. Participants, who do not wish to confine their beliefs within any conceptual framework, refrain from defining themselves with a specific term. Therefore, it has been decided that these individuals, who adopt an omnivorous approach in the spiritual universe deriving nourishment from all religions and beliefs without claiming allegiance to any should be categorized differently. In this context, it has been deemed appropriate to conceptualize the belief system embodied by individuals who adopt an "omnivorous" or "all-inclusive" stance in their practices and approach these practices from a spiritualist perspective as "spiritual omnivorism." The aim of this study is to shed light on the structure of spiritual omnivorism, its approach to religion, the image of God it offers, and how spiritual omnivorous individuals develop their personalities within the framework of this belief system, as well as its impact on their social relationships, within the framework of the participants' views. Adopting a qualitative research method, the study conducted in-depth interviews with a total of nine participants using a semi-structured interview form in İzmir, Muğla, Istanbul, and Ankara cities where spiritual practices and institutions are prevalent. To facilitate understanding of this subject from a socio-religious perspective, a phenomenological design was utilized, and snowball sampling was employed to reach participants. As a result, it has been observed that spiritual omnivorous individuals re-interpret and reshape their lives, social environments, purpose of existence, relationship with the sacred, approach to religions, and image of God within the framework of their beliefs.