İhtilaf epistemolojisi ve Tanrı inancı = Peer disagreement and belief in god

Abstract

İhtilaf epistemolojisi, epistemolojinin bir alt dalı olarak özellikle son yıllarda dikkat çeken bir çalışma alanıdır. İhtilaf, birbirine denk olmayan insanlar arasında oluştuğunda beklendik olmasından dolayı ilgi çekici değilken, birbirine denk olan insanlar arasında oluştuğunda ise şaşırtıcı bir etkiye sahiptir. Nitekim, zaman zaman bazı insanların bizden farklı düşünüyor olmasını garipser ve kendimizden şüphe ederiz. İhtilaf epistemolojisinin temel problematiği; birbirine epistemik anlamda denk olan insanların herhangi bir sebepten dolayı ihtilafa düştüklerinde ne tür bir tepki vermeleri gerektiği ve bu tepkinin gerekçesinin ne olacağıdır. Bu problematiğe bir çözüm olarak üretilen farklı pozisyonların avantajlı ve dezavantajlı oldukları hususların ele alındığı bu tezde son kertede Tanrı inancı söz konusu olduğunda denkliğin mümkün olup olmadığı, mümkün göründüğü yerde ise tarafları neyin beklediği tartışılmaktadır. İddiam odur ki tüm zorluklara rağmen Tanrı inancı konusunda da ideal bir denk ihtilafının oluşması mümkündür. Bununla birlikte, uzlaşımcıların iddiasının aksine, böylesi bir durumda inancı revize etmek ya da inancı askıya almak yerine inanç sorumluluğunun bireyselliğine dayanarak kararlılıkçı olunabileceğini, yani, Tanrı inancının devam ettirilebileceğini savunuyorum. Çoğu felsefi metinde olduğu gibi bu tezde de herhangi bir şekilde nicel yöntem kullanılmamış, sunulan örneklemler yalnızca düşünce deneyleridir. Kavramlar ve iddialar felsefi analize tabi tutularak çözümlenmiş ve yeni çözüm önerileri sunulmuştur. Nitekim, mevcut literatürde sorumluluk ve bireysellik üzerinden geliştirilmiş bir savunu henüz yapılmamıştır.

Peer disagreement, as a subdiscipline of epistemology, is started to get attention especially in the last few years. When it occurs in between epistemically uneven persons, disagreement is not surprising, since agreement is not expected anyway. However, disagreement between peers has a surprising impact, since sometimes we find it hard to accept that some people think different than us. We may even suspect ourselves. Like this, the main problem of the peer disagreement is to figure out how should one respond to disagreement if peerness is on the table, inquiring which position is justified. In this thesis, where different approaches and their consequences are evaluated, it has been discussed that whether a peer disagreement is possible or not about belief in God. If it is possible, then what would be the solution? My point is, although there are many difficulties, peer disagreement on belief in God is possible. However, on the contrary of conciliatory view defenders, who are defending we are supposed revise or suspend our belief in the face of peer disagreement, I claim that by depending on individuality of personal responsibility keeping belief in God is justified. While doing this, like many other philosophical texts I have not used any quantitive method. All examples are solely thought experiments. In the thesis, concepts and claims have been evaluated through philosophical analysis and offered new solutions.