Çalışmada Osmanlı'nın 17. yy'da yaşamış ve döneminin kilometre taşı olarak değerlendirilebilecek güzide ismi Şeyhülislam Zekeriyazâde Yahyâ Efendi'nin vakıf hukuku özelindeki fetvaları mukayeseli olarak incelenmiştir. Zekeriyazâde Yahyâ Efendi (ö. 1644)'yi özellikle tercih etmemizin nedenleri arasında kendisinin fetvalarına en çok müracaat edilen iki şeyhülislamdan biri olması ve fetva mecmuası üzerine en fazla derleme yapılan şeyhülislamlardan olması etkili olmuştur. Kendisi üç padişahın bulunduğu dönemde toplam 18 yıl meşihat makamında bulunmuştur. Çalışmada vakıf hukukunun önemli meselelerinden olan "Vakfın Lüzumu ve Sıhhati", "Zürrî Vakıflar" ve "Vakıf Mülklerin Kiralanma Usulleri" üç ayrı bölüm olarak ele alınmıştır. Zekeriyazâde Yahyâ Efendi'nin görüşleri kendinden önceki (İbn Kemal, Çivizâde Muhyiddin Mehmet Efendi, Ebussuûd Efendi, Sunullah Efendi, Hoca Sâdeddin Efendi, Hocazâde Esad ve Mehmed Efendiler) ve sonraki (Minkârîzâde Yahyâ Efendi, Çatalcalı Ali Efendi, Feyzullah Efendi, Yenişehirli Abdullah Efendi) şeyhülislamların görüşleri çerçevesinde mukayeseli olarak ortaya konmuştur. Zekeriyazâde'nin daha çok vakıf mülklerin kiralanma usulleri ile ilgili "İcâreteyn" özelinde vakıf hukukunu temelden şekillendirici ve uzun yıllar tatbik edilen hükümlerin inşasında kilit bir rol aldığı tespit edilmiştir. Pek çok meselede kendisinden önce fetva bulunmadığı, kendisinin verdiği fetvalar ile Osmanlı vakıf hukukuna yön verdiği ve özel bir konuma sahip olduğu tespit edilmiştir. Diğer bölümlerde de önemli fevaları bulunmakla birlikte Yahyâ Efendi'nin Osmanlı vakıf hukukuna olan asıl etki alanının İcareteyn başlığında görüldüğünü söyleyebiliriz.
In this study, the fatwas of Shaykhulislam Zekeriyazāde Yahyâ Efendi, a distinguished name of the Ottoman Empire who lived in the 17th century and who can be considered as a milestone of his period, on the law of waqf are examined comparatively. We chose Zekeriyazāde Yahyā Efendi (d. 1644) because he was one of the two sheikhulislams whose fatwas were most frequently consulted and because he was one of the sheikhulislams whose fatwa collections were compiled the most. He held the office of mashihat for a total of 18 years during the reigns of three sultans. In this study, the important issues of waqf law such as "The Necessity and Validty of Waqf", "Zürrî Waqfs" and "Leasing Procedures of Waqf Properties" are discussed in three separate chapters. Zekeriyazāde Yahyā Efendi's views are presented comparatively within the framework of the views of the preceding (Ibn Kamal, Çivizāde Muhyiddin Mehmet Efendi, Ebussuûd Efendi, Sunullah Efendi, Hoca Sâdeddin Efendi, Hocazāde Esad and Mehmed Efendis) and following (Minkarizāde Yahyâ Efendi, Çatalcalı Ali Efendi, Feyzullah Efendi, Yenişehirli Abdullah Efendi) sheikhulislams. It has been determined that Zekeriyazāde played a key role in the construction of provisions that fundamentally shaped waqf law and were applied for many years, mostly in the field of "Ijāreteyn" related to the leasing procedures of waqf properties. It has been determined that there were no fatwas before him on many issues, and that he shaped Ottoman waqf law with his fatwas and had a special position. Although Yahyā Efendi also had important contributions in other chapters, we can say that his main influence on Ottoman waqf law is seen in the title of Ijareteyn.
Except where otherwise noted, this item's license is described as http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/
