Doğa temelli algoritmik tasarım yaklaşımı: Biyomimesis yoluyla konsept bir örtü tasarımı

Abstract

Her geçen gün değiĢen ve geliĢen teknolojilerle tasarımda veri kullanımının geliĢmesi, günümüz yapı tasarımı yaklaĢımlarını etkileyerek, mimari tasarım sürecini farklı boyutlara ulaĢtırmıĢtır. Tasarımda veri kullanımı, tasarımcılara, algoritmik bir bakıĢ kazandırarak biçimsel birçok alternatifin bütünleĢik Ģekilde görünümünü sağlamaktadır. Algoritma, ―iyi tanımlanmıĢ kuralların ve iĢlemlerin adım adım uygulanmasıyla bir sorunun giderilmesi veya sonuca en hızlı biçimde ulaĢılması iĢlemi‖ olarak tanımlanmaktadır(TDK). Ancak burada esas olan tasarımı oluĢturacak kurallar dizisinin iyi tanımlanmasıdır. Tasarım kurallarını oluĢturmanın yöntemlerinden biri de milyonlarca yıldır kusursuz bir iĢleyiĢ içinde olan doğa dan öğrenme yoludur. Biyomimesis olarak adlandırılan bu yöntem, doğada bulunan organizmaların taklit edilerek veya onların iĢlevsel özelliklerinden ve sistemlerinin iĢleyiĢ ilkelerinden ilham alınarak insanların ihtiyaçlarına cevap bulmaya çalıĢan bir arayıĢtır. Bu alanda önemli çalıĢmalar yapan Benyus, biyomimikriyi insanların sorunlarına çözüm bulmak adına doğanın modellerini inceleyen, taklit eden ve ilham alan yeni bir bilim olarak tanımlar ve doğanın bir model, ölçüt veya mentor olarak tasarımlara yön veren veri olarak kullanılabileceğini belirtir. Mimaride tasarım stratejisi olarak biyomimikrinin kullanılması; tasarım ile ilgili problemlerin tanımlanıp bu ihtiyaca yönelik doğada bir çözüm arayıĢına gidilerek en uygun organizma ya da ekosistemin bulunması ―biyolojiyi sorgulayan tasarım‖, ve bir organizma ya da ekosistemde davranıĢ, fonksiyon gibi özelliklerin belirlenerek yeni bir tasarım geliĢtirmesi ―tasarımı etkileyen biyoloji‖ olarak iki grupta belirtilmektedir. Bu çalıĢmada doğadaki bitki ve hayvanların, koruma/korunma içgüdüsüyle gerçekleĢtirdiği davranıĢlarından öğrenme yoluyla, yarı açık alanlarda kullanılabilecek bir üst örtü sisteminin tasarlanması için konsept geliĢtirilmesi amaçlanmıĢtır. ÇalıĢma kapsamında, Pangolin canlısının karĢı bir davranıĢ gördüğünde tepki olarak kendi kabuğuna kıvrılarak kendini tamamen kapatması ve biçim değiĢtirmesi tasarımı yönlendiren veri olarak kullanılmıĢtır. Bu doğrultuda öncelikle panellerle oluĢturulan tasarım modülü belirlenmiĢtir. Doğal model olan pangolin‘in karĢılaĢtığı bir etki; modülde değiĢen fiziksel çevre Ģartları; doğal modelin verdiği tepki ise, çeĢitli hava koĢullarına göre panellerin belirli oranda açılıp kapanması olarak belirlenmiĢ ve uygun konfor koĢullarının sağlanması hedeflenmiĢtir.