21. Yüzyıl ana akım sinemasında yetenek olgusu = The phenomenon of talent in the 21st century mainstream cinema

Abstract

Deha, dâhi, yetenek ve yetenekli olma haline sahip kimselerin geçmişteki anlamlandırılmaları ve tanımlarıyla günümüz arasındaki fark dikkat çekicidir. Tez kapsamı içerisinde bu tanımların gelişimi, günümüz dünyası karşılığı ve bunların ana akım sinemayla olan ilişkisi incelenmiştir. Kavramın yansımaları, dönüşümü, izleyiciye sunumları, örnek filmler üzerinden tahlil edilmiştir. Birinci bölümde bu kavramın tanımı, kullanım alışkanlıkları, kimlere atfedildikleri ve neden yetenekli olduklarına dair yaklaşımlar literatür taramalarıyla aktarılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde sinemanın toplumsal bilinç ve algı üzerindeki etkileri göz önüne alınarak düşünürlerin sinemaya yaklaşımları taranmıştır. Sinemanın yeni medya platformları vesilesiyle edindiği dağıtım ve erişim hızları, etkileşim rakamları üzerinden bağlama uygun biçimde aktarılmaya çalışılmışıtr. Üçüncü bölümde ise hedef kitle, izleyici ve tekrar izlenme sayıları sebepleriyle seçilen sekiz film, sinematografik anlatılar, sahne çözümlemeleri, alt metin okumaları ve anlayışın tanım dönüşümü, görsel imgelerin okunması ile çözümlemeye gidilmiştir. Okumalarda biçimsel analiz yöntemi ağırlıklı olmak üzere tematik analiz ve sosyolojik analiz yöntemlerinden de faydalanılmış, bu sayede çözümlemenin daha derinlikli yapılmasına özen gösterilmiştir. Sahne kurgusu, kadraj planlaması ışık tercihleri, karakter kurulumları incelenmiştir. Yapılan analizler sonunda, ana akım sinemada yetenek algısının belli oranlarda dönüşüme uğradığı görülmüş, yeteneğin rasyonelize edilerek ölçülebilir ve edinilebilir olduğu imajını yansıttığı sonucuna ulaşılmıştır.

The distinction in the understanding and definitions of genius, talent and talented individuals between the past and present is noteworthy. Within the scope of this thesis, the evolution of these definitions, their contemporary significance, and their relationship with mainstream cinema have been examined. The reflections, transformations, and presentations of the concept to the audience have been analyzed through example films. In the first chapter, the definition of this concept, habitual usages, the individuals to whom it is attributed, and the approaches regarding why they are considered talented have been conveyed through literature reviews. The second chapter explores the impact of cinema on social consciousness and perception, considering the perspectives of thinkers on cinema. The chapter aims to contextualize the rapid distribution and access speeds gained by cinema through new media platforms, as well as interaction figures. In the third chapter, eight films were selected based on target audience, viewership, and re-watch numbers. These films were analyzed through cinematographic narratives, scene breakdowns, subtext readings, and the transformation of the understanding and definition of talent. The analyses predominantly utilized the formal analysis method, complemented by thematic and sociological analysis methods, ensuring a more in-depth examination. Elements such as scene composition, framing, lighting preferences, and character constructions were scrutinized. The analyses revealed that the perception of talent in mainstream cinema has undergone certain transformations, reflecting an image of talent as something rationalized, measurable, and attainable.