Deniz mayınlarının kullanımı nedeniyle devletlerin uluslararası sorumluluğu = International responsibility of states for the use of naval mines

Abstract

Devletler denizlerdeki savaşlarda birbirlerine üstünlük kurabilmek ve düşmanlarını yenebilmek için deniz mayınlarını sıklıkla kullanmaktadır. Deniz mayınlarının kullanımına ilişkin ilk ve tek uluslararası andlaşma 18.10.1907 tarihli Otomatik Denizaltı Temaslı Mayınlarına İlişkin Lahey-8 Andlaşması'dır. Lahey-8 Andlaşması'nda hangi deniz mayını türlerinin yasaklandığına ilişkin düzenlemeler mevcuttur. Bu Andlaşma'nın haricinde 1994 tarihli San Remo El Kitabı'nda deniz mayınlarıyla ilgili düzenlemeler bulunsa da bu bir uluslararası andlaşma niteliği taşımamakta, tavsiye niteliğinde olan bir kitaptır. Deniz mayınlarının deniz yetki alanlarında ve açık denizlerde kullanımı neticesinde ortaya hukuki sorunlar ve hak ihlalleri ortaya çıkabilmektedir. Özellikle 2001 yılında Uluslararası Hukuk Komisyonu'nun çıkarttığı Uluslararası Hukuka Aykırı Fiiller Sebebiyle Devletin Sorumluluğuna İlişkin Maddeler Metni'nde devletlerin uluslararası hukuka aykırı olan eylemlerinden kaynaklanan sorumluluğu ve bu sorumluluğun neticeleri düzenlenmiştir. Her ne kadar bu Metin uluslararası bir andlaşma niteliğini kazanmamış olsa da buradaki düzenlemeler örf ve adet kuralı olarak sayabileceğimiz genel kuralların sistematik olarak düzenlenmiş bir şeklidir. Özellikle devletlerin birbirleriyle silahlı çatışmalara girmesi halinde meydana gelebilecek hak ihlallerini, maddi ve manevi kayıplara engel olunabilmesi geçilebilmesi için bu Metin büyük bir öneme sahiptir. Uluslararası hukuktaki diğer tüm haksız eylemler gibi deniz mayınlarının da uluslararası hukuk kurallarına uyulmayarak kullanılmasının önüne geçilmesi için çok kapsamlı uluslararası bir çalışma gerekmektedir. Bu çalışmada deniz mayınlarının kullanım halleri, kullanımdan dolayı devletlerin uluslararası sorumluluğu ve uluslararası hukuka aykırı şekilde kullanılması durumunda bunun devletler açısından sonuçları açıklanmıştır.

States frequently use sea mines to gain superiority over each other and defeat their enemies in wars at sea. The first and only international convention on the use of sea mines is the Hague-8 Convention on Automatic Submarine Contact Mines dated 18.10.1907. In addition to this treaty, although the San Remo Manual dated 1994 contains regulations on sea mines, it is not an international treaty, but a book of recommendations. Legal problems and abuse of rights may occur as a result of the use of sea mines in maritime jurisdictions and on the high seas. In particular, the Text of the Articles on State Responsibility for Acts Contrary to International Law issued by the International Law Commission in 2001 regulates the responsibility of states for acts contrary to international law and the consequences of such responsibility. Although this Text has not gained the character of an international treaty, the regulations herein are a systematic arrangement of the general rules that can be considered as customary rules. This Text is so important in order to inhibit abuse of rights, material and moral losses that may occur especially when states engage in armed conflicts with each other. Comprehensive international effort is required to prevent the use of sea mines in abuse of the rules of international law, Like all other unjust acts in international law. In this study, the conditions of use of sea mines and, responsibilities of state for using mine, and the consequences of their use in violation of international law are explained.