Kullanımlar ve doyumlar yaklaşımı bağlamında sosyal medyada online benlik sunumu üzerine teorik ve uygulamalı bir çalışma = Theoretical and applied study on online self-presentation in social media within the framework of uses and gratifications approach

Abstract

Bu çalışmayı diğer çalışmalardan farklı kılan kullanım ve doyumlar yaklaşımı kapsamında sosyal medyada çevrimiçi benlik sunumunun nasıl ve hangi yöntemlerle sunulduğu ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel amacı sosyal medya platformlarında kendini ifade etme olanaklarını öne çıkarmaya çalışmak ve sosyal medyada öz sunumun farklı değişkenlere göre çeşitlilik gösterip göstermediği incelenmiştir. Google Forms uygulamasında hazırlanan anket aracılığıyla katılımcılara iletilmiştir. Katılımcıların, anket bağlantılarını birbirine göndererek 350 katılımcıya ulaşmak istenmiştir ancak 316 katılımcıya ulaşılmıştır. Anketin ilk bölümünde demografik özelliklerle ilgili sorulardan oluşmaktadır. Diğer iki ölçek ise 5'li Likert tipine göre hazırlanmış "Sosyal Medya Kullanım Motivasyonları Ölçeği" ve "Değiştirilmiş Benlik Sunumu Taktik Ölçeği"'den oluşmaktadır. Araştırma, Aralık 2023 yılı ile Mart 2024 yılları arasında Sakarya Üniversitesi Instagram kullanıcıları arasında gerçekleştirilmiştir. Bu keşifsel çalışmada, sosyal medyada geri bildirim alma, stratejik kendini sunma ve sosyal karşılaştırmanın, burada "kendini sunmaya odaklanma" olarak adlandırılan tek bir faktörde birleştiğini göstermektedir. Veriye dayalı bir yaklaşım kullanarak, benlik sunumuna düşük, orta ve yüksek düzeyde odaklanan gruplar belirlenmiştir. Kadın katılımcılr, daha yüksek dışadönüklük, daha düşük duygusal istikrar izlemektedir. Bu durumun kadın katılımcılar arasında kendini sunmaya yüksek düzeyde odaklanma, sosyal medya kullanımı ile kadınlarda erkeklere kıyasla olumsuz zihinsel sağlık sonuçları arasında daha güçlü ilişkiler olduğuna dair önceki bulguları açıklanabilmektedir. Daha da önemlisi, belirli sosyal medya olanakları ve kendini sunma eylemi, kişinin kendini sunmaya odaklanmasını artırabilir ve kendini sunmaya odaklanma açısından cinsiyet farklılıkları, kadın ve erkekler arasındaki platform tercihindeki farklılıklarla kısmen ilişkili olabilmektedir. Bu karmaşık ilişkilerin doğası daha fazla araştırma yapılmasını gerektirmektedir ve niteliksel ve niceliksel yaklaşımların birleştirilmesi için çaba sarf edilmesini gerektiği düşünülmektedir. Korelasyon analizinin benlik sunumlarına ait pozitif yönlü ilişkilerin en yüksek tehdit–acındırma boyutlarında olduğu tespitine varılmıştır

This study, unlike other studies, reveals how and with what methods the online self is presented on social media in the context of the uses and gratifications approach. The main purpose of the study is to try to highlight the opportunities for self-expression on social media platforms and to examine whether self-presentation on social media differs according to various variables. It was conveyed to the participants through a survey prepared in the Google Forms application. It was intended to reach 350 participants by sending the survey links to each other, but only 316 participants were reached. The first part of the survey consists of questions about demographic characteristics. The other two scales consist of the "Social Media Usage Motivations Scale" and the "Modified Self-Presentation Tactics Scale", prepared according to the 5-point Likert type. The research was conducted among Sakarya University Instagram users between December 2023 and March 2024. This exploratory study shows that receiving feedback on social media, strategic self-presentation, and social comparison converge into a single factor, here referred to as "self-presentation focus." Using a data-driven approach, groups with low, medium, and high focus on self-presentation were identified. Female participants show higher extraversion, lower emotional stability. This may explain previous findings of higher focus on self-presentation among female participants, stronger associations between social media use and negative mental health outcomes in women compared to men. Importantly, certain social media opportunities and the act of self-presentation may increase one's focus on self-presentation, and gender differences in self-presentation focus may be partially related to differences in platform preference between men and women. The nature of these complex relationships requires further research and efforts to combine qualitative and quantitative approaches are warranted. The correlation analysis found that the positive relationships between self-presentations were highest in the threat-hurt dimensions.