Bireysel iş uyuşmazlıklarının çözümünde istinaf mahkemelerinin rolü = The role of appeal courts in the resolution of ındividual labor disputes

Abstract

Bilindiği üzere işçi ve işveren arasındaki iş ilişkisinin kurulması ile birlikte birbirlerine karşı talep edebilecekleri hak ve borçları doğmaktadır. Nitekim hak ve borçların temel dayanağı kanunlar olup hak ve borçlara dayalı olarak kanunun uygulanmaması, eksik uygulanması, süregelen iş yeri uygulamalarının işçi için yarattığı kayıplar uyuşmazlıkları kaçınılmaz kılmaktadır. Bireysel iş uyuşmazlıkların büyük çoğunluğunu feshe bağlı olan işçilik alacaklarından kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücret alacağı gibi işçilik alacakları oluştururken, feshe bağlı olamayan işçilik alacaklarından fazla mesai ücreti, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil alacağı uyuşmazlıkların temel konularıdır. Uygulamada ise kıdem tazminatı ile fazla mesai ücreti yargılamayı en çok meşgul eden sorunlardır. Yargının bu sorunların çözüm arayışı içinde bulunması, ağır iş yükü ile uzun yargılama süreleri işçi ve işveren tarafını ekonomik ve psikolojik anlamda yıprattığı gibi makul sürede yargılama hakkının da ihlali sonucunu doğurmuştur. Bu durum aynı zamanda içtihat oluşturma ve hukuki denetim yapma görevine sahip Yargıtay'ın da bu işlevini yerine getirmez duruma getirmiştir. İlk derece mahkemelerinde yargılama ihlallerini azaltma ve Yargıtay'ın içtihat geliştirme görevini sağlıklı yapabilmesini için ara bir denetime zamanla ihtiyaç doğmuş ve sonunda istinaf yargısı hukuk sistemimize girmiştir. Bireysel iş uyuşmazlıkları ve istinaf yargısının geliştirdiği çözüm yöntemi ve uygulamaya olan katkısı çalışmanın temelini oluşturmaktadır. İş Kanunu ve İş Mahkemeleri Kanunu hükümlerinden yararlanmak suretiyle uyuşmazlıklar üzerinde durularak ilişkinin yarattığı sorunlar ve ilişkiye istinaf yargısının geliştirdiği çözüm yöntemleri örnek kararlarla anlatılacaktır. Her biri ayrı bir çalışmanın konusunu oluşturacak iş uyuşmazlıkları için literatür taraması sonucu ana hatlarıyla incelenmiş olup bir takım eleştiri ve önerilerde bulunulmuştur.

As it is known, with the establishment of the employment relationship between the employee and the employer, the rights and obligations that they can claim against each other arise. As a matter of fact, the basic basis of rights and obligations is the law, and the non-application of the law based on rights and obligations, incomplete application of the law, and the losses caused by the ongoing workplace practices for the employee make disputes inevitable. While the vast majority of individual labor disputes are related to labor receivables such as severance pay, notice pay, annual leave pay, etc., which are dependent on termination, overtime wages, weekends, national holidays and general holidays are the main subjects of disputes. In practice, severance pay and overtime wages are the problems that occupy the judiciary the most. The judiciary's search for solutions to these problems, heavy workload and long trial periods have resulted in the economic and psychological wear and tear of the employer and the employee, as well as the violation of the right to a trial within a reasonable time. This situation has also rendered the Court of Cassation, which has the duty of creating case law and conducting legal audits, unable to fulfill this function. In order to reduce the violations of proceedings in the courts of first instance and to enable the Court of Cassation to fulfill its jurisprudence development duty in a healthy manner, the need for an intermediate supervision arose over time and eventually the judiciary of appeal was introduced to our legal system. Individual labor disputes and the solution method developed by the Court of Appeal and its contribution to the practice constitute the basis of the study. By utilizing the provisions of the Labor Law and the Labor Courts Law, the problems created by the relationship and the solution methods developed by the Court of Appeal will be explained with sample decisions. Labor disputes, each of which will constitute the subject of a separate study, have been examined in the main outlines as a result of the literature review and some criticisms and suggestions have been made.