Tefsîr-i Kurd Efendi (100b-157b) (giriş-inceleme-metin-dizin) = Tefsîr-i Kurd Efendi (100b-157b)(introduction-research-text-index)

Abstract

Eski Türkiye Türkçesi veya "Eski Anadolu Türkçesi" olarak adlandırılan yazı dili, Xlll-XV. yüzyılları arasında Anadolu'da, Oğuz-Türkmen lehçesiyle başlayan dönemin adıdır. Günümüzde ise gerek Türkiye gerekse Avrupa kütüphanelerinde fazlaca Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış yazma eser mevcuttur. Kur'an'ın uzun tefsirlerle Türkçeye tercüme edilmesi, XV. yüzyılın başlarına ya da bir başka ihtimalle XIV. yüzyılın sonlarına doğru olduğu bilinmektedir. Bu zaman diliminde genellikle kısa surelerin tefsirleri veya tercümeleri yazılmıştır. Bir taraftan kısa sure tefsirleri yapılmış, bir taraftan da farklı surelerin tefsirleri yazılmaya başlanmıştır. Bundan dolayıdır ki, Kur'an-ı Kerim'in tefsir ve tercüme nüshalarının bir hayli çok olduğu dikkat çekmektedir. İncelenmekte olan tezin, önemli bir değeri ise Eski Anadolu Türkçesi özelliklerini muhteva eden, Halveti şeyhi olan Kurd Efendi'ye ait Kur'an tefsirinin bilim dünyasına tanıtılmasıdır. Tezin çalışılmasındaki ilk yöntem, eserin Latin alfabesine aktarılmasını sağlamaktır. Sonrasında ise bir dizin ve sözlük oluşturulmuş olup metnin dil incelemesinin yapılması amaçlanmaktadır. Yapılan dil incelemelerinin neticesinde, dönemin diline kaynaklık edecek fonetik – morfolojik benzerlik ve farklılıkların ortaya koyulması amaçlanmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi Dönemi'nin hemen bitimine rastlayan bir zamanda yazılmış olan mezkûr eseri, bilim dünyasına tanıtmak ulaşılması amaçlanan hedeflerin başında gelmektedir. Bunun bir neticesi olarak eserin okunup dil incelemelerinin tamamlanmasının ardından Eski Anadolu Türkçesine kaynak olacak önemli bir çalışma ortaya koyulması beklenmektedir.

The written language called "Old Turkey Turkish" or "Old Anatolian Türkish", in Anatolia betwee the Xlll-XVth centuries, it is the name of the period beginning with Oghuz-Turkmen dialect. Today, there are many manuscripts written in Old Anatolian Turkish in both Turkish and European libraries. The translation of the Qur'an into Turkish with long commentaries is known to have taken place towards the beginning of the XVth century or, more likely, towards the end of the XIVth century. During this period, interpretations or translations of short suras were generally written. On the one hand, tafsir of short suras were made, and on the other hand, tafsir of different suras began to be written. Hence, it is noteworthy that the number of commentaries and translations of the Holy Qur'an is very high. An important value of the thesis under examination is the introduction to the scientific world of the Quran commentary of Kurd Efendi, the Halveti sheikh, which contains Old Anatolian Turkish features. The first method in the study of the thesis is to transfer the work to the Latin alphabet. Afterwards, an index and a glossary have been created and a linguistic analysis of the text is aimed. As a result of the language studies, it is aimed to reveal the phonetic - morphological similarities and differences that will be the source of the language of the period. Introducing the work in question, which was written at a time just at the end of the Old Anatolian Turkish Period, to the scientific world is one of the main aims to be achieved. As a result of this, it is expected that after reading the work and completing the language analysis, an important work that will be a source for Old Anatolian Turkish will be put forward.