Klarnet icracısı ibrahim efendi'nin taksimlerinin makamsal ve teknik açıdan incelenmesi = Modal and modal performances of clarinet performer ibrahim efendi's taksims technical examination

Abstract

Türk müziği, zengin ve çeşitli tarihi kökenlere sahip bir müzik geleneğine sahiptir. Bu geleneğin önemli bir parçası olan taksim formu, Türk müziğinde sözsüz serbest formdaki müzik sınıfındadır. Taksim sâzendelerin enstrümanlarını doğaçlama icra ettiği bir formdur. Taksim, belirli bir makam veya usule dayanabilir veya tamamen serbest olabilir. İcracı, genellikle belirli bir makam veya melodik yapı üzerinde yoğunlaşır ve bu melodik yapıyı geliştirerek taksimi icra eder. Taksim formunda, sanatçı edinmiş olduğu bilgi birikimini ve sazındaki ustalığını icrasına yansıtır. Bu çalışma klarnet sazını Türk müziğine kazandıran ve ilk Türk müziği klarnet icracısı olan İbrahim Efendi'nin icra etmiş olduğu 9 taksiminin incelenmesi üzerine yapılmıştır. Çalışmada bilimsel araştırma yöntemleri arasından betimsel araştırma modeli kullanılmıştır. Yapılan bu çalışmanın Türk müziği klarnet icracılarına ve Türk müziği araştırmacılarına yol göstermesi, yazılı bir kaynak olması amaçlanmıştır. İbrahim Efendi'nin taksimleri notaya alındıktan sonra makamsal ve icra tekniği üzerine incelenmiş ve analiz edilmiştir. Notaya alınan taksimler acemaşiran, hicaz, hicazkâr, 2 adet hüzzam, kürdilihicazkâr, rast, segâh ve basit sûzinak makamlarındadır. Klarnet icracısı İbrahim Bey'in icra etmiş olduğu 9 taksimin Türk müziği makam anlayışına göre icra edildiği ve yapılan bu taksimlerde Klarnet sanatçısı İbrahim Bey'in klarnet tavrının günümüzde hala kullanıldığı, kurmuş olduğu melodik cümlelerin günümüze kadar aktarıldığı tespit edilmiştir. Çalışmadaki taksim notalarına QR kodu eklenerek taksimlerin dinlenilmesi sağlanmıştır.

Turkish music has a musical tradition with rich and diverse historical roots. The taksim form, which is an important part of this tradition, is in the wordless free form music class in Turkish music. Taksim is a form in which sazens improvise their instruments. Division may be based on a specific authority or procedure, or it may be completely free. The performer usually concentrates on a certain makam or melodic structure and performs taksim by developing this melodic structure. In the Taksim form, the artist reflects his acquired knowledge and mastery of his instrument into his performance. This study was conducted on the examination of 9 taksims performed by İbrahim Efendi, who introduced the clarinet instrument to Turkish music and was the first Turkish music clarinet player. In the study, a descriptive research model was used among scientific research methods. This study is intended to guide Turkish music clarinet players and Turkish music researchers and to be a written resource. After Ibrahim Efendi's taksims were notated, they were examined and analyzed on mode and performance technique. The notated taksims are in the modes acemaşiran, hicaz, hicazkâr, 2 hüzzam, kürdilihicazkâr, rast, segâh and simple sûzinak. It has been determined that the 9 taksims performed by the clarinet player İbrahim Bey were performed according to the understanding of Turkish music maqam, and in these taksims, the clarinet style of the clarinet player İbrahim Bey is still used today and the melodic sentences he created have been transferred to the present day. By adding a QR code to the taksim notes in the study, it was possible to listen to the taksims.